Σκληροί αγώνες έχουν δοθεί τα τελευταία τριάντα πέντε χρόνια, για να μην καθιερωθεί η αξιολόγηση στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα μετά την κατάργηση του επιθεωρητισμού το 1982.
Οι πιο πρόσφατες απόπειρες έγιναν το 2010 επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ και υπουργό παιδείας την Αν. Διαμαντοπούλου, το 2013-2014 επί κυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, με υπουργό παιδείας τον Κ. Αρβανιτόπουλο (ΝΔ) και αμέσως μετά τον Αντ. Λοβέρδο (ΠΑΣΟΚ)· στη συνέχεια, το 2017 επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ με υπουργό παιδείας τον Γαβρόγλου Κ. και τώρα. Οι τρεις πρώτες απόπειρες αποτέλεσαν, τελικά, μια βαθιά ήττα των αστικών σχεδιασμών, ενώ και η τωρινή μέλλει να εξελιχθεί, μια και την ώρα που γράφεται το άρθρο δεν έχει έρθει ακόμα στη βουλή το προτεινόμενο νομοσχέδιο αυτοαξιολόγησης-αξιολόγησης (Νέες Δομές Υποστήριξης Εκπ/κού Έργου). Χρειάζεται να υπογραμμίσουμε ότι και οι κομματικοί σχηματισμοί που ηγούνται και των δύο κυβερνήσεων, καθώς και οι συνδικαλιστικοί τους βραχίονες (ΔΑΚΕ/ΔΗΣΥ-ΠΑΣΚ/ΕΡΑ-ΣΥΝΕΚ) έχουν στο DNA τους την αποδοχή της αξιολόγησης. Είτε αυτή εμφανίζεται ως τιμωρητική είτε ως ανατροφοδοτική, η αξιολόγηση κρατά περίοπτη θέση στα ιδεολογικά-πολιτικά και συνδικαλιστικά κείμενα τους. Άλλωστε, ποτέ καμία κυβέρνηση δεν ισχυρίστηκε ότι στόχος της αξιολόγησης είναι οι απολύσεις, η υποταγή και η χειραγώγηση. Όλες μίλησαν στο όνομα της βελτίωσης των δεικτών και του παραγόμενου εκπαιδευτικού έργου. Είναι φανερό ότι η προώθηση της αξιολόγησης αποτελεί μια στρατηγικού χαρακτήρα μάχη για το αστικό σχέδιο ολοκλήρωσης της αντιδραστικής αναδιάρθρωσης της εκπαίδευσης, γι’ αυτό και, όταν αποτυγχάνει η τακτική της βίαιης εφαρμογής της (2014), αυτή μετατρέπεται σε προσπάθεια σταδιακής εμπέδωσης κουλτούρας αξιολόγησης (2017). Το βέβαιο είναι ότι όλες οι απόπειρες, είτε χρησιμοποίησαν τον δεσποτισμό και τον βούρδουλα είτε την παραπλάνηση και τον εφησυχασμό, απέτυχαν. Χιλιάδες σχολεία σε όλη την Ελλάδα και δεκάδες χιλιάδες εκπαιδευτικοί σήκωσαν τη φαρέτρα τους ενάντια στην αξιολόγηση. Και βρήκαν στόχο! Την ακύρωσαν σε όλες τις περιπτώσεις!
Το 2010, πριν τη ψήφιση του πρώτου μνημονίου, η απόπειρα ξεκινούσε με την πιλοτική εφαρμογή της αξιολόγησης της σχολικής μονάδας που στη συνέχεια αποτέλεσε άρθρο στον νόμο 3848. Οι σχολικές μονάδες καλούνταν να συνεδριάσουν και να αποφασίσουν εθελοντικά τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα. Αμέσως μετά θα γενικευόταν η εφαρμογή της σε όλη την επικράτεια. Το ΔΣ της ΔΟΕ , με ευθύνη της ΠΑΣΚ και της ΔΑΚΕ κωλυσιεργεί να βγάλει απόφαση άρνησης συμμετοχής, με διάφορα προσχήματα. Οι παρατάξεις που το προωθούν είναι οι ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ και η ΕΣΑΚ-ΔΕΕ. Μέσα σε ένα μήνα δημιουργείται ένα ισχυρότατο ρεύμα αρνητικών πρακτικών από εκατοντάδες συλλόγους διδασκόντων, ενώ οι έκτακτες Γενικές Συνελεύσεις των τοπικών Συλλόγων, που γίνονται ειδικά γι’ αυτό το θέμα, είναι πολύ μαζικές και παίρνουν αποφάσεις άρνησης συμμετοχής. Η κατάσταση είναι τόσο έκρυθμη που ακόμα και σχολικοί σύμβουλοι επικοινωνούν με το συνδικάτο και καταγγέλλουν πιέσεις από τους περιφερειακούς διευθυντές και συμβούλους επιστημονικής καθοδήγησης, για να εντάξουν στο πρόγραμμα σχολικές μονάδες χωρίς τη συναίνεσή τους ή να ασκήσουν πίεση, για να συναινέσουν. Κάτω από αυτό το βάρος το ΔΣ της ΔΟΕ, παίρνει, τελικά, απόφαση, αλλά δεν την προωθεί ούτε την οργανώνει. Παρ’ όλα αυτά, η άρνηση συμμετοχής στο πιλοτικό πρόγραμμα κυριαρχεί στη βάση των εκπαιδευτικών, διαπερνά ισχυρά ακόμα και τις κυβερνητικές παρατάξεις. Με πολύ κόπο το υπουργείο παιδείας σε ολόκληρη την Αττική εξασφαλίζει μόλις 12 δημόσια Νηπιαγωγεία, και μόλις 8 δημόσια Δημοτικά Σχολεία. Εντυπωσιακό είναι ότι σύμφωνα με τις εκθέσεις των σχολικών μονάδων, των Σχολικών Συμβούλων και των Προϊσταμένων Ε.Π.Κ ως αρνητικά σημεία κατά την εφαρμογή του έργου της ΑΕΕ και την υλοποίηση των σχεδίων δράσης αναφέρονται, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα: – Η αρνητική παρέμβαση των συνδικαλιστών και η παρεμπόδιση συναδέλφων για συμμετοχή στο Πρόγραμμα με αποτέλεσμα την επιφυλακτική στάση εκπαιδευτικών απέναντι στο έργο της ΑΕΕ (100%). – Η απουσία κουλτούρας αξιολόγησης στις σχολικές μονάδες (40%).
Η μαχόμενη εκπαίδευση που υπερασπίζεται με πάθος το δημόσιο σχολείο είχε νικήσει!
Στον δεσποτισμό του 2013-2014…
Το 2013-2014 η αξιολόγηση και η αυτοαξιολόγηση προωθείται κυρίως δια μέσου της καθολικής εφαρμογής του νόμου 3848/2010 και του ΠΔ152/2013. Η αυτοαξιολόγηση αποτελούσε το πρώτο στάδιο για το πέρασμα στην ατομική αξιολόγηση και θα πραγματοποιούνταν μέσα από τη δημιουργία ομάδων εργασίας με συγκεκριμένη θεματολογία σε κάθε σχολική μονάδα με στόχο την καταγραφή και τη βαθμολόγηση των σχολικών μονάδων στους αντίστοιχους αξιολογικούς δείκτες. Τις διαδικασίες αυτοαξιολόγησης ακολουθούσαν οι επιμορφώσεις των διευθυντών, ώστε να έχουν μάθει να αξιολογούν. Στη συνέχεια έπαιρνε σειρά η αξιολόγηση των διευθυντών από τους διευθυντές εκπαίδευσης και όλο αυτό θα κατέληγε στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών από τους διευθυντές.
Την περίοδο αυτή κυριαρχεί η τρομοκρατία στους χώρους δουλειάς και ο αυταρχισμός από την πολιτική εξουσία εντείνεται συνεχώς. Τον Ιούλιο του 2013, με υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης τον Κ. Μητσοτάκη, 2.122 εκπαιδευτικοί της Β΄βάθμιας και περίπου 12.000 δημόσιοι υπάλληλοι βγαίνουν σε διαθεσιμότητα, ενώ 50 κλάδοι στα ΕΠΑΛ καταργούνται σε μια νύχτα. Ο δημοσιοϋπαλληλικός κώδικας αλλάζει με αποτέλεσμα να υπερενισχυθούν οι αυταρχικές διατάξεις που μετατρέπουν κάθε εργαζόμενο σε εν δυνάμει απολυμένο με την παραμικρή αιτία, οδηγώντας σε αναγκαστική αργία ακόμα και για πολεοδομικές παραβάσεις. Οι απολύσεις στο Δημόσιο θεωρούνται πλέον προ των πυλών! Η ηγεσία του υπουργείου παιδείας και η κυβέρνηση υπολογίζουν ότι λόγω της τρομοκρατίας και του φόβου που κυριαρχεί, η επιβολή της αξιολόγησης θα είναι περίπατος. Η πραγματικότητα αποδεικνύεται πολύ διαφορετική! Χωρίς την ενεργητική στήριξη, χωρίς κανένα συντονισμό κι οργάνωση του αγώνα από την ΔΟΕ-ΟΛΜΕ, με γραμμή εσωτερικής υπονόμευσης των πιο ριζοσπαστικών τάσεων του κλάδου από την πλευρά της πλειοψηφίας των συνδικάτων, η βάση των εκπαιδευτικών, το μαχόμενο εκπαιδευτικό κίνημα με πρωτοπόρα τη δράση της ριζοσπαστικής πτέρυγας, διαψεύδει για άλλη μια φορά όλες τις προβλέψεις. Χιλιάδες εκπαιδευτικοί, Εκπαιδευτικά Σωματεία και Σύλλογοι Διδασκόντων σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, αποφασίζουν να αναμετρηθούν στα ίσια με το τέρας της αξιολόγησης. Σε έναν αγώνα που κρατά σχεδόν ενάμιση χρόνο, που από τη μια η κυβέρνηση αναβαθμίζει σε κάθε φάση την αυταρχική της επίθεση φτάνοντας στο «εντέλλεσθε» και σε ιδιόμορφη «επιστράτευση», με το φόβο των απολύσεων να φωλιάζει σε κάθε σκέψη, σε ένα κλίμα αυξανόμενης τρομοκρατίας, με εσωτερική σύγκρουση ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς και στα στελέχη εκπαίδευσης που διαλέγουν το στρατόπεδο του κράτους, με συνδικαλιστικά στελέχη παρατάξεων να πρωτοστατούν στη συμμετοχή στην αξιολόγηση, για να μην χάσουν τη θέση τους ως στελέχη, συκοφαντώντας έτσι την συνδικαλιστική ιδιότητα κι απ’ την άλλη με εκπαιδευτικούς να μπλοκάρουν το υπουργείο παιδείας και τα κέντρα επιμόρφωσης, για να μην πραγματοποιηθούν τα σεμινάρια των σχολικών συμβούλων και των διευθυντών/ντριών για την αξιολόγηση, με ΜΑΤ και δακρυγόνα, με συμβούλους να εξευτελίζονται πηδώντας τα κάγκελα, μπαίνοντας κρυφά και συνωμοτικά στο υπουργείο, με πολλές και μαζικές συνελεύσεις, με επιτροπές αγώνα σε κάποια σωματεία που έπαιζαν κυριολεκτικά το ρόλο του μαχητικού, μάχιμου στρατηγικού επιτελείου, δόθηκε μια από τις δυσκολότερες και συγκλονιστικότερες μάχες της εκπαίδευσης. Στην ολοκλήρωσή της, τα νούμερα είναι συντριπτικά! Δεκάδες χιλιάδες οι εκπαιδευτικοί που αρνήθηκαν να συμμετέχουν στην αυτοαξιολόγηση της σχολικής τους μονάδας, χιλιάδες οι σχολικές μονάδες που δεν κατέθεσαν ούτε μια αράδα έκθεσης αυτοαξιολόγησης, ενώ η ανυπακοή αγκάλιασε πολλές προϊσταμένες/ους, ακόμα και μια μειοψηφία διευθυντών/ντριών που αρνήθηκαν να καταθέσουν φακέλους αξιολόγησης τους.
Η εκπαίδευση είχε νικήσει για άλλη μια φορά. Απέτρεψε τη μετατροπή του δημόσιου σχολείου σε ένα κάτεργο αυταρχισμού και ολοκληρωτισμού για τους δασκάλους του και τα παιδιά του!!!
Και στην παραπλάνηση του 2017
Το 2017 η αξιολόγηση επιστρέφει καλυπτόμενη πίσω από τον νόμο 4473 για την επιλογή διευθυντών σχολικών μονάδων. Ένα ιδιόμορφο σώμα, οι μόνιμοι εκπαιδευτικοί κάθε σχολικής μονάδας, χωρίς τους αναπληρωτές, καλείται να συμπληρώσει ένα ερωτηματολόγιο (φύλλα αποτίμησης) με αξιολογικούς δείκτες για τους εκπαιδευτικούς της σχολικής μονάδας που είναι υποψήφιοι διευθυντές. Οι εκπαιδευτικοί μετατρέπονται σχεδόν όλοι σε αξιολογητές. Ενδιαφέρον αποτελεί ότι το υπουργείο απολύτως δεσμευμένο με την ιδεολογική «καρδιά» της αξιολόγησης, δεν τολμά ούτε καν να μοριοδοτήσει αυτά τα «μπακαλόχαρτα», όπως πολύ εύστοχα χαρακτηρίστηκαν τα φύλλα αποτίμησης. Η γνώμη των εκπαιδευτικών, για την οποία τόσο πολύ «ενδιαφέρεται» έχει μικρότερη σημασία από ένα πτυχίο ΤΠΕ που «αμείβεται» με 0,50 μόρια. Η αφήγηση του υπουργείου ότι δεν αποτελεί την αρχή της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών αλλά ότι με τον τρόπο αυτό οι υφιστάμενοι αξιολογούν τους προϊστάμενους, ώστε αυτοί να μην αυθαιρετούν, δεν πείθει το σώμα των εκπαιδευτικών οι οποίοι σε μεγάλα ποσοστά αρνούνται να συμπληρώσουν τα «αξιολογόχαρτα» (φύλλα αποτίμησης). Σε χιλιάδες σχολικές μονάδες σε όλη τη χώρα δεν συγκροτείται να συνεδριάσει το σώμα των μονίμων εκπαιδευτικών, γιατί με συντριπτική πλειοψηφία οι εκπαιδευτικοί συμμετέχουν στην απεργία-αποχή κι έτσι δεν υπάρχει απαρτία. Στις 20/6/2017, ημέρα όπου πανελλαδικά καλείται να συνεδριάσει το σώμα των μονίμων εκπαιδευτικών κάθε σχολικής μονάδας και να συμπληρώσει τα φύλλα αποτίμησης, στέλνεται από κάποιες περιφερειακές διευθύνσεις εκπαίδευσης, διευκρινιστικό ανυπόγραφο e-mail με το οποίο υπογραμμίζεται ότι δεν υπάρχει έννοια συνεδρίασης και ότι αρκεί και ένας εκπαιδευτικός να συμπληρώσει το φύλλο αποτίμησης. Όπως είναι φυσικό αυτό αποτελεί και έμμεση ομολογία της ήττας που έχει υποστεί το Υπουργείο. Κανείς δεν συζητά ξανά για αυτά τα φύλλα αποτίμησης. Ούτε καν τα συμβούλια επιλογής που συνεδριάζουν λίγες ημέρες μετά και που ήταν κατά το νόμο αρμόδια να τα «συνεκτιμήσουν» στις κρίσεις διευθυντών. Μια ακόμα απόπειρα στέφτηκε με παταγώδη αποτυχία!
Η προσπάθεια εισβολής της αξιολόγησης στη δημόσια εκπαίδευση θυμίζει στρατιωτική σύγκρουση, όπου παρατάσσονται στρατοί, καθορίζονται οι κεντρικές γραμμές, υπάρχουν στρατηγική και τακτικές. Είναι ένας εξελισσόμενος πόλεμος.
Αυτή η μάχη είναι ιστορική και το διακύβευμα για την εκπαίδευση, το δημόσιο σχολείο και τους εκπαιδευτικούς τεράστιο, για να αφεθούμε να το χάσουμε!!!
Γιατί, όπως πολύ ωραία μου είπε μια συναδέλφισσα το 2017… «Είναι ανόητοι που ήλπιζαν ότι αυτή τη φορά (2017) η αξιολόγηση θα περπατήσει, γιατί μοιάζει να μην περιέχει απειλή… Η μάχη που δώσαμε με όλη μας τη δύναμη το 2014, δεν ήταν μάχη για την αξιολόγηση του Μητσοτάκη. Ήταν μάχη ενάντια στη διάλυση της δημόσιας παιδείας και τον κανιβαλισμό των ανθρωπίνων σχέσεων…». Κι εγώ θα πρόσθετα … Είναι μάχη ενάντια στην τυποποίηση της εκπαιδευτικής πράξης, στην υποδούλωση των δημιουργικών και δημοκρατικών δυνάμεων από τα ερωτηματολόγια, τους δείκτες και τα ποσοστά. Την ίδια μάχη θα δώσουμε και πάλι, όποτε χρειασθεί, σε πείσμα της κυβέρνησης, του ΟΟΣΑ, των θεσμών, των αγορών, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των γραφειοκρατών που εξουσιάζουν τη ζωή μας.
της Ρέππα Ντίνας
Το παραπάνω κείμενο δημοσιεύθηκε στο 4ο τεύχος του Σελιδοδείκτη, Άνοιξη 2018
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου