Ένα μόλις χρόνο μετά τις εθνικές εκλογές και σε ένα κλίμα πολιτικής συναίνεσης, βρίσκεται σε εξέλιξη ένας σημαντικός αγώνας διαρκείας των εκπαιδευτικών της Πορτογαλίας. Ένας αγώνας που εκφράζει όλη την οργή τους ενάντια στην κυβερνητική πολιτική διαφορετικών κυβερνήσεων, οι οποίες εδώ και αρκετές δεκαετίες έχουν βάλει στο στόχαστρο τη Δημόσια Εκπαίδευση, αλλά και τον τομέα της υγείας και όλες τις κοινωνικές και δημόσιες δομές του κράτους.
Η σημερινή κυβέρνηση –ακολουθώντας την πορεία όλων των προηγούμενων για πάνω από 20 χρόνια– σκοπεύει να εκμεταλλευτεί την πρόσφατη απόλυτη πλειοψηφία της στο κοινοβούλιο για να δώσει το τελειωτικό χτύπημα στη δημόσια εκπαίδευση (και στο ΕΣΥ).
Τα καταστροφικά πλήγματα που δέχθηκε κατά καιρούς η Δημόσια Εκπαίδευση ήταν αλλεπάλληλα. Ειδικά την εποχή του Ζοζέ Σώκρατες1 (πρωθυπουργού το Σοσιαλιστικού Κόμματος / Partido Socialista από το 2005-2011), με υπουργό Παιδείας τη Μαρία Ντε Λούρδες Ροντρίγκες, η κυβέρνηση ξεκίνησε μια πραγματική σταυροφορία λάσπης κατά των εκπαιδευτικών, λέγοντας ότι έχουν πάρα πολλές διακοπές, αποκαλώντας τους τεμπέληδες, υποστηρίζοντας ότι είναι υπεράριθμοι κλπ. Στη συνέχεια ακολούθησε το δίδυμο Πάσους Κοέλιου2 και Πάουλο Πόρτας3, που έκανε απολύσεις εκπαιδευτικών, αφού για την κυβέρνηση του PSD4/CDS5 εξακολουθούσαν να είναι «υπεράριθμοι».
Το πρώτο χτύπημα ήρθε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 από τον «αλησμόνητο» πολιτικό Καβάκο Σίλβα6, πειθαρχημένο μαθητή της Παγκόσμιας Τράπεζας ο οποίος, μαζί με τον Κότριμ Φιγκέιρεδο7, τον Αντρέ Βεντούρα8, τον Ντιαμαντίνο Ντουράιο9, τη Μανουέλα Φερρέιρα Λέιτε10 και άλλους, ξεκίνησαν την επίθεση στη δημόσια εκπαίδευση, επιβάλλοντας μια νέα σκληρή διπλή φορολογία (φόρους και τέλη) σε οικογένειες και φοιτητές για τη χρηματοδότηση της δημόσιας εκπαίδευσης και τη μισθοδοσία των καθηγητών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αποσύροντας έτσι την υποχρέωση του κράτους και προκαλώντας τεράστια αύξηση των διδάκτρων που επωμίστηκαν οι πολίτες.
Το πορτογαλικό κράτος ακολουθεί μια ακραία νεοφιλελεύθερη γραμμή, η οποία στηρίζεται από το PS11, το PSD/CDS, το IL12 και τη Chega13, θεωρώντας ότι το κράτος οφείλει μόνο να εξυπηρετεί το γιγαντιαίο «δημόσιο» χρέος (μόνο το 2022 έχουν ήδη καταβληθεί 6 δισ. σε διεθνείς πιστωτές) και να μεριμνά για τη συντήρηση δικαστηρίων, αστυνομίας και στρατού.
Αντίθετα οι δημόσιες υπηρεσίες του χώρου της υγείας και της εκπαίδευσης έχουν μπει στο στόχαστρο της κυβέρνησης που επιδιώκει τη διάλυσή τους και την παράδοσή τους στο ιδιωτικό κεφάλαιο. Εάν περάσει η μεταρρύθμιση που προωθείται στη δημόσια εκπαίδευση θα επηρεάσει άμεσα το ένα τρίτο του διδακτικού προσωπικού, το οποίο θα προσλαμβάνεται απευθείας σε τοπικό επίπεδο από τα σχολικά συμβούλια, στο πλαίσιο των λεγόμενων «διακοινοτικών κοινοτήτων», καταργώντας τον σημερινό τρόπο πρόσληψης με διαγωνισμό, και ανοίγοντας τον δρόμο σε ρουσφετολογικές προσλήψεις φίλων, κομματικών «κολλητών», και συγγενών δημάρχων, δημοτικών συμβούλων κλπ . Επίσης, η μείωση του προϋπολογισμού για τον δημόσιο τομέα (την ώρα που αυξάνονται οι στρατιωτικές δαπάνες) και η διατήρηση χαμηλών μισθών, θα εξωθήσουν τους επαγγελματίες να φύγουν στον ιδιωτικό τομέα, συμβάλλοντας κι αυτά στην ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης. Να σημειώσουμε ακόμη ότι το 40% των επενδύσεων για την υγεία που προέρχεται από τον Κρατικό Προϋπολογισμό διοχετεύεται σε ιδιωτικά νοσοκομεία ενώ λείπουν χρήματα στο ΕΣΥ και στο Δημόσιο Σχολείο.
Οι Πορτογάλοι εκπαιδευτικοί και το μη εκπαιδευτικό προσωπικό των δημόσιων σχολείων διαδηλώνουν και απεργούν δυναμικά και συντονισμένα, με αφορμή εξαγγελίες της κυβέρνησης για αλλαγή στον τρόπο τοποθετήσεων στα σχολεία και μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων σε τοπικό επίπεδο. Οι προσλήψεις, σχεδιάζεται να γίνονται με επιλογή από συμβούλια διευθυντών, σε επίπεδο σχολείων ή δημοτικών αρχών, και με βάση το «προφίλ δεξιοτήτων» των υποψηφίων, διαδικασία η οποία εφαρμόζεται ήδη για το μη διδακτικό σχολικό προσωπικό. Όπως καταγγέλλουν τα εκπαιδευτικά σωματεία, η διαδικασία έρχεται για να εντείνει την εργασιακή και πολιτική ομηρία όσων δουλεύουν στα σχολεία, ενώ θα αυξήσει την περιφερειακή ανισότητα στην εκπαίδευση και θα υποβιβάσει ακόμη περισσότερο την ποιότητα του δημόσιου σχολείου.
Τα αιτήματα που θέτει το εκπαιδευτικό κίνημα είναι πολύ περισσότερα: υπολειτουργία σχολείων λόγω ελλείψεων προσωπικού, υποχρηματοδότηση, μακροχρόνια αδιοριστία και περιπλάνηση και συμβάσεις ομηρίας του εκπαιδευτικού και μη προσωπικού, μισθοί 650 ευρώ, επισφάλεια όλων των κλάδων που εργάζονται στα σχολεία (διοικητικό προσωπικό, σχολικοί ψυχολόγοι, λογοθεραπευτές κλπ), μη ένταξη όλων των εργαζόμενων στο ίδιο συνταξιοδοτικό καθεστώς, εργατικά ατυχήματα, σύστημα προσλήψεων που υποβαθμίζει τα πτυχία, γήρανση του διδακτικού προσωπικού, σύστημα ποσοστώσεων για την προαγωγή σε κλιμάκια.
Το λυπηρό σε όλα αυτά είναι η επαίσχυντη θέση των μεγαλύτερων συνδικάτων που ελέγχονται από το Κομμουνιστικό Κόμμα Πορτογαλίας αλλά και των κομμάτων της κοινοβουλευτικής αριστεράς, με μόνη εξαίρεση την Ένωση όλων των επαγγελματιών της εκπαίδευσης STOP, η οποία δημιουργήθηκε τον Ιούνιο του 2018, και στέκεται δίπλα στους εκπαιδευτικούς σε αυτόν τον αγώνα και έχει προκαλέσει ανατροπές που έχουν καταπλήξει τους πάντες.
Σε αυτό το περιβάλλον, χωρίς κόμματα και χωρίς τις ομοσπονδίες το STOP ένα μικρό συνδικάτο, με 1300 μέλη, έχει ταράξει την νηνεμία που πνέει στο συνδικαλιστικό κίνημα στην Πορτογαλία, ξεκινώντας δυναμικές και μαζικές απεργιακές κινητοποιήσεις τον Δεκέμβριο και ανακοινώνοντας τη συνέχισή τους για όλο τον Γενάρη.
Παντού – από το βορρά έως το νότο της χώρας και με τη βοήθεια των λεγόμενων κοινωνικών δικτύων – οι εκπαιδευτικοί άρχισαν να οργανώνονται, να συνδέονται μεταξύ τους και να πραγματοποιούν καθιστικές διαμαρτυρίες μπροστά από τα σχολεία τους (ή ομάδες σχολείων) και τα δημαρχεία των αντίστοιχων δήμων. Η διαδικασία ήταν διαρκής και οδήγησε στο κάλεσμα σε εθνική διαδήλωση στις 14 Ιανουαρίου, η οποία υπήρξε μεγαλειώδης. Σε ορισμένες περιοχές της χώρας συμμετείχαν ολόκληρα σχολεία, με πανό, σημαίες και συνθήματα, μεταξύ των οποίων κυριάρχησαν : “Ήρθε η ώρα, ήρθε η ώρα να φύγει ο υπουργός! “- “Το σχολείο ενώθηκε δεν θα ηττηθεί ποτέ”.
Σε αντίθεση με τα μεγάλα συνδικάτα που το κατηγορούν για τις μορφές πάλης που επιλέγει, το STOP έχει καταφέρει να συνενώσει τους εργαζόμενους σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης αλλά και τους μη εκπαιδευτικούς, προτείνοντας ένα πρόγραμμα απεργιακών κινητοποιήσεων που χαρακτηρίζεται από πολυμορφία, πρωτοτυπία και δυναμισμό, κάτι που επιτρέπει να διατηρείται ζωντανή η απεργία για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Έτσι, η πρωτόγνωρη μορφή απεργίας που εφαρμόζει, η «Απεργία ντελίβερυ», όπως την αποκαλούν, δίνει τη δυνατότητα σε κάθε εκπαιδευτικό να επιλέγει τόσο την ημέρα και όσο και τη διάρκεια της απεργίας του. Μπορεί για παράδειγμα κάποιος να απεργήσει μία ημέρα και κάποιος άλλος τρεις.
Ο απρόβλεπτος αυτός ξεσηκωμός έχει ταρακουνήσει την κυβέρνηση, με τον Υπουργό Παιδείας να δηλώνει πως θα ελέγξουν τη νομιμότητα της απεργίας, και να θέτει θέμα για το απεργιακό ταμείο του συνδικάτου, με προφανή την πρόθεσή του να κηρύξει την απεργία παράνομη. Ως απάντηση στις απειλές του υπουργού, διπλασιάστηκαν οι διαδηλωτές οι οποίοι το Σάββατο 14/1 έφτασαν σχεδόν τους 100.000.
Εκτός όμως από την πίεση που υφίσταται η κυβέρνηση, τα μεγάλα συνδικάτα έχουν και αυτά πιεστεί εξαιρετικά από αυτήν την εξέλιξη. Ωστόσο, οι ηγεσίες των συνδικάτων της μεγαλύτερης συνομοσπονδίας που αποτελεί μέρος της CGTP (Fenprof), – μιας μεγαλύτερης ακόμα “συνδικαλιστικής πλατφόρμας” που απαρτίζεται από επτά άλλα συνδικάτα – δεν έχουν επενδύσει πραγματικά σε αυτές τις κινητοποιήσεις. Κατηγορούνται μάλιστα ότι, αντί να συμμετέχουν στις δράσεις που οργανώθηκαν με πρωτοβουλία του STOP, κάνουν συγκεντρώσεις οι οποίες θα μπορούσαν να συγχέονται με τις ήδη προκηρυγμένες από το STOP συγκεντρώσεις, σε μια προσπάθεια να διαλύσουν τους εκπαιδευτικούς.
Παρότι αναγνωρίζουν ότι οι εκπαιδευτικοί έχουν κάθε λόγο να κινητοποιηθούν, δεν συμμετείχαν στην διοργάνωση αυτών των κινητοποιήσεων, και στις 6 Ιανουαρίου, οκτώ συνδικαλιστικές οργανώσεις (ASPL, FENPROF, PRÓ-ORDEM, SEPLEU, SINAPE, SINDEP, SIPE e SPLIU), προτιμώντας ένα παράλληλο σχέδιο δράσης, κατέθεσαν στο Υπουργείο Παιδείας προειδοποίηση για κυλιόμενη, ανά γεωγραφική περιοχή, απεργία 18 ημερών, από τις 16 Ιανουαρίου ως τις 8 Φεβρουαρίου, ξεκινώντας από τον νότο προς τον βορρά, αλλά και τοπικές διαδηλώσεις που θα κορυφωθούν σε μια πανεκπαιδευτική διαδήλωση στις 11 Φεβρουαρίου και συγκέντρωση έξω από το υπουργείο Παιδείας στη Λισσαβώνα.
Σήμερα, Παρασκευή 20 Ιανουαρίου, χιλιάδες εκπαιδευτικοί συγκεντρώθηκαν μπροστά από το υπουργείο Παιδείας, όπου συναντήθηκαν εκπρόσωποι των συνδικάτων με τον υπουργό. Το αποτέλεσμα των συναντήσεων ήταν αναμενόμενο και οι εκπαιδευτικοί δήλωσαν πως δεν σταματάνε τον αγώνα. Η εκ περιτροπής απεργία κατά περιφέρειες έφτασε στην Μπραγκάνσα σε ποσοστό «μεταξύ 90 και 95%». Και στην υπόλοιπη χώρα πολλά σχολεία είναι κλειστά. Στο Καραζέντα ντε Ανσιάγιες το ποσοστό της απεργίας έφτασε το 90%, στη Βίλα Φλορ το 70%, στο Μακέντο ντε Καβαλέιρος και στο Βινχάις το 100%, στο Μιράντα Ντο Ντούρο το 99%, στο Μογκαντούρο το 90%.
Να σημειώσουμε ότι ο Σύλλογος Φοιτητών της Ανώτατης Εκπαιδευτικής Σχολής του Πολυτεχνείου του Πόρτο με χθεσινή ανακοίνωση του (Πέμπτη 19/1) εκφράζει την αλληλεγγύη του «στους αγώνες που δίνονται στη χώρα για την αξιοπρέπεια του Δημόσιου Σχολείου και όλων των εργαζομένων του», καταγγέλλοντας την τεράστια μείωση του προϋπολογισμού για την Παιδεία, τη διάλυση του Δημόσιου Σχολείου, που προκλήθηκε από διάφορους Υπουργούς και Κυβερνήσεις, τις επισφαλείς τοποθετήσεις, την μη αναγνώριση όλης της προϋπηρεσίας των εκπαιδευτικών, την έλλειψη επαγγελματιών ψυχοκοινωνικής υγείας και βοηθών, την αύξηση του αριθμού των μαθητών ανά τάξη, τα παρωχημένα προγράμματα σπουδών, το κλείσιμο σχολείων και άλλα.
Σημειώσεις
1 Ζοζέ Σόκρατες Καρβάλιο Πίντου ντε Σούζα: πρωθυπουργός της Πορτογαλίας από το 2005 έως το 2011. Τη χρονιά της εκλογής του έγινε ο πρώτος σοσιαλιστής ηγέτης που διασφάλισε την απόλυτη πλειοψηφία στην πορτογαλική Βουλή. Το 2011 παραιτήθηκε από την πρωθυπουργία, με αφορμή την καταψήφιση των μέτρων λιτότητας στον απόηχο της οικονομικής κρίσης.
2 Πέδρο Πάσους Κοέλιου: εκλέχθηκε στις 26 Μαρτίου 2010 και έγινε πρωθυπουργός της σοσιαλιστικής κυβέρνησης ένα χρόνο αργότερα (PSD)
3 Πάουλο Πόρτας: υπουργός εξωτερικών της κυβέρνησης Πάσους Κοέλιου, που ανέλαβε τη θέση του αντιπροέδρου της κυβέρνησης με ευθύνη να συντονίζει την οικονομική πολιτική και τις σχέσεις με την (διεθνή) ”τρόικΑ”» των πιστωτών της Πορτογαλίας (ΕΕ, ΕΚΤ, ΔΝΤ)
4 PSD: Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Πορτογαλίας, κεντροδεξιό κόμμα ιδρύθηκε το 1974, δύο εβδομάδες μετά την Επανάσταση των Γαρυφάλλων.
5CDS– Λαϊκό Κόμμα / CDS–PartidoPopular: είναι το παραδοσιακό συντηρητικό, Χριστιανοδημοκρατικό κόμμα.
6 Ανίμπαλ Καβάκο Σίλβα: υπηρέτησε ως πρωθυπουργός της σοσιαλιστικής κυβέρνησης για δέκα χρόνια (1985-1995), στα οποία θέσπισε ένα οικονομικά φιλελεύθερο σύστημα. Μετά την κάθοδό του, το κόμμα έχασε τις εκλογές του 1995 (PSD)
7 Κότριμ Φιγκέιρεδο: πρόεδρος του ακροδεξιού κόμματος Iniciativa Liberal (IL)
8 Αντρέα Βεντούρα: ιδρυτής του πολιτικού κόμματος “CHEGA” που αυτοπροσδιορίζεται ως “οικονομικά φιλελεύθερος, εθνικιστής πολιτιστικά και συντηρητικός σε θέματα ηθών”
9 Ντιαμαντίνο Ντουράιο : υπουργός Παιδείας στη XII Συνταγματική Κυβέρνηση , ως ανεξάρτητος, σε κυβέρνηση PSD , μεταξύ 1991 και 1992, δέχθηκε έντονες αντιδράσεις για την εφαρμογή του Γενικού Διαγωνισμού Πρόσβασης (PGA) και των διδάκτρων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση .
10 Μανουέλα Φερρέιρα Λέιτε : Ηγέτης του συντηρητικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος
11 PS: Σοσιαλιστικό Κόμμα
12 IL (Iniciativa Liberal / Φιλελεύθερη Πρωτοβουλία): ακροδεξιό φιλελεύθερο κόμμα που δημιουργήθηκε το 2017.
13 Chega: λαϊκίστικο και ρατσιστικό ακροδεξιό κόμμα που δημιουργήθηκε το 2019
της Λίτσας Φρυδά
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου