Το Τρίτο Μνημόνιο και οι «καλές πρακτικές» ΕΕ – ΟΟΣΑ διαλύουν την Παιδεία

Γιώτα Ιωαννίδου, μέλος ΔΣ ΟΛΜΕ, Παρεμβάσεις

   Το 3^ο μνημόνιο προβλέπει για την εκπαίδευση την υλοποίηση των πιο αντιδραστικών, αντιλαϊκών μέτρων και αναδιαρθρώσεων που ονειρεύτηκαν ποτέ ο Γκουρία και ο Γιούνκερ κι αποτυπώθηκαν στα ντοκουμέντα του ΟΟΣΑ και της ΕΕ. Αυτές αποτελούν πλέον τα βασικά manual της εκπαιδευτικής πολιτικής της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ.

   Η κυβέρνηση έχει υπογράψει «Παραδοτέα» ανά μήνα καθώς και το μονομερές δικαίωμα στους δανειστές να αυξάνουν ή να τροποποιούν αυτά τα παραδοτέα κατά το δοκούν ανά τρίμηνο, αν εκτιμούν ότι απέχουν από την επιθυμητή επιτευχθείσα πρόοδο. Η κυβέρνηση δεσμεύεται να θέτει στην έγκριση των «Θεσμών» κάθε ενέργεια που δρομολογεί, ώστε να διαπιστώνεται αν συνάδει με την επίτευξη των στόχων¹. Παραδοτέα, τα οποία περιλαμβάνουν –όπως γράφεται στο μνημόνιο- και «τις συναφείς πρωτοβουλίες της ΕΕ και το Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης για την υλοποίηση του ΕΣΠΑ και άλλες Βέλτιστες Πρακτικές» που θα κριθούν απαραίτητες.

Οι μνημονιακές προτεραιότητες την προσεχή χρονιά

   Η σχετική κυβερνητική στοχοθεσία επικεντρώνεται σε τρεις άξονες, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Μνημονίου, που ας το θυμήσουμε φέρνει την υπογραφή ΣΥΡΙΖΑ, ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΑΝΕΛ, ΠΟΤΑΜΙ.

·                     Μείωση του κόστους της εκπαίδευσης και λιτότητα σε όλα τα επίπεδα.

·                     Αξιολόγηση όλων των παραγόντων της σε σύνδεση με επιδόσεις, αποτελεσματικότητα και μισθούς.

·                     Μαθητεία, δηλαδή τζάμπα εργασία για την πλειοψηφία των αποφοίτων της τεχνικής εκπαίδευσης

·                     Επιχειρηματικότητα, δηλαδή υποταγή στις ανάγκες των επιχειρήσεων και των εργοδοτών από τα προγράμματα της τεχνικής εκπαίδευσης μέχρι την έρευνα και τα προγράμματα των Πανεπιστημίων.

   Τα μέτρα που αφορούν τις παραπάνω δεσμεύσεις, περιγράφονται με τον τίτλο «Αγορά εργασίας και ανθρώπινο κεφάλαιο».

   Η εφαρμογή τους θα ξεκινήσει με βάση τα νομοθετήματα των προηγούμενων κυβερνήσεων: Το αντιδραστικό «νέο σχολείο» της Διαμαντοπούλου, αναφέρεται ρητά ως σημείο αναφοράς! Το ίδιο και ο νόμος 4186/2013 του Αρβανιτόπουλου.

   Οι λεπτομέρειες καθορίζονται από την έκθεση του ΟΟΣΑ του 2011, τις «βέλτιστες πρακτικές» της ΕΕ και των χωρών του ΟΟΣΑ και τις προϋποθέσεις αξιοποίησης του ΕΣΠΑ.

   Όλα αυτά θα συνοψιστούν έως το Μάιο του 2016, με τη βοήθεια «ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων» των διεθνών Οργανισμών, σε νέο επικαιροποιημένο εκπαιδευτικό σχέδιο δράσης.

Δεσμεύσεις και παραδοτέα

Ας δούμε τις βασικές δεσμεύσεις – παραδοτέα που περιλαμβάνει το 3^ο μνημόνιο για την εκπαίδευση –κι ορισμένες σχετικές για το Δημόσιο- πιο συγκεκριμένα ανά μήνα.

ΧΡΟΝΙΚΟ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ	ΜΕΤΡΑ ΣΤΟ 3ο ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ – ΔΗΜΟΣΙΟ
Έως Οκτώβριο 2015	Μεταρρύθμιση ενιαίου μισθολογίου με ισχύ από 1 Ιανουαρίουσε συνάρτηση με τις δεξιότητες, τις επιδόσεις, τις αρμοδιότητες και τη θέση του προσωπικού (βασικό παραδοτέο) Έως το 2018 μεταρρύθμιση με σκοπό βελτιωμένη δομή με περιγραφές καθηκόντων που θα αντανακλάται στο μισθολόγιο  Καθορισμός ανώτατων ορίων μισθολογικών δαπανών και επιπέδων απασχόλησης στο δημόσιο (εντός της νέας Μεσοπρόθεσμης Δημοσιονομικής Στρατηγικής, ΜΔΣτρ) που να συνάδουν με επίτευξη δημοσιονομικών στόχων και εξασφάλιση φθίνουσας πορείας για δημόσιες δαπάνες σχετικά με ΑΕΠ κατά την περίοδο 2016 – 2019 (βασικό παραδοτέο) Γι αυτό διατηρείται ο κανόνας των αποχωρήσεων το 2016 / ο συντελεστής για τα έτη 2017 – 19 θα καθοριστεί στη ΜΔΣτρ και θα εγκριθεί τον Οκτώβριο 2015 / Μετά θα αναθεωρείται κάθε 2 χρόνια
Έως Νοέμβριο 2015	Νομοθέτηση νέου πλαισίου αξιολόγησης των επιδόσεων όλου του προσωπικού στο Δημόσιο, με σκοπό καλλιέργεια πνεύματος επίτευξης αποτελεσμάτων Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και των σχολικών μονάδων θα συνάδει με το γενικό σύστημα αξιολόγησης της δημόσιας διοίκησης.
Έως Δεκέμβριο 2015	Εκσυγχρονισμός κι επέκταση επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΕΕΚ) με βάση την μεταρρύθμιση που εγκρίθηκε το 2013 (Ν. 4186/2013) (βασικό παραδοτέο) 1)            Θέσπιση πλαισίου ποιότητας για ΕΕΚ / μαθητεία 2)            Δημιουργία συστήματος σύνδεσης αναγκών αγοράς – δεξιοτήτων για αναβάθμιση προγραμμάτων και πιστοποίησης 3)            Δρομολόγηση πιλοτικών συμπράξεων με περιφερειακές αρχές και εργοδότες για 2015 – 16 4)            Χάραξη ολοκληρωμένου σχεδίου e-εφαρμογής Υπουργείου Εργασίας, Υπουργείου Παιδείας και ΟΑΕΔ με σκοπό την παροχή των απαιτούμενων θέσεων μαθητείας για όλους τους σπουδαστές ΕΠΑΣ – ΙΕΚ έως το 2016 και 33% σπουδαστών ΕΠΑΛ έως 2016 – 17 5)            Διασφάλιση μεγαλύτερης συμμετοχής εργοδοτών και μεγαλύτερη χρήση ιδιωτικής χρηματοδότησης Καθορισμός τριετούς στρατηγικής μεταρρυθμίσεων στο Δημόσιο (οικοδόμηση ικανοτήτων, αποπολιτικοποίηση δημόσιας διοίκησης) Βασικά παραδοτέα: 1)            Διαδικασίες προσλήψεων για διευθυντικά στελέχη 2)            Προγραμματισμός ανθρώπινων πόρων για έγκαιρη αξιολόγηση και προσλήψεις 3)            Δημοσιονομικά ουδέτερη μεταρρύθμιση μισθολογίου 4)            Σύστημα αξιολόγησης επιδόσεων 5)            Ενίσχυση μονάδων άσκησης πολιτικής 6)            Αναβάθμιση ρόλου τοπικής αυτοδιοίκησης – για ενίσχυση τοπικής αυτονομίας – εξορθολογισμό διοικητικών διαδικασιών – εξορθολογισμό κρατικών επιχειρήσεων και επιχειρήσεων τοπικής ιδιοκτησίας 7)            Εκσυγχρονισμός διαδικασίας προσλήψεων 8)            Βελτίωση κινητικότητας για καλύτερη αξιοποίηση πόρων Θέσπιση νέου συστήματος μόνιμης κινητικότητας Χρήση περιγραφής καθηκόντων και σύνδεση με ηλεκτρονική βάση δεδομένων που θα έχει και τις κενές θέσεις / την τελική απόφαση για κινητικότητα προσωπικού θα παίρνει η εκάστοτε υπηρεσία Οι αρχές θα συνεχίσουν να εντοπίζουν παράνομες προσλήψεις, ασφαλιστικά μέτρα, πειθαρχικές υποθέσεις και θα παίρνουν μέτρα
Από 1 Ιανουαρίου 2016	Έναρξη ισχύος νέου μισθολογίου
Έως Απρίλιο 2016	Επικαιροποίηση Έκθεσης ΟΟΣΑ του 2011 – αξιολόγηση εκπαιδευτικού συστήματος / επαναξέταση σε όλη την εκπαίδευση 1)            Συνεργασίας πανεπιστημίων, ερευνητικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων για ενίσχυση καινοτομίας – επιχειρηματικότητας 2)            Νέου Σχολείου για εξορθολογισμό (τάξεων, σχολείων, πανεπιστημίων), Λειτουργία, διακυβέρνηση γθμιας εκπαίδευσης, Αποδοτικότητα, αυτονομία δημόσιων, εκπαιδευτικών μονάδων 3)            Αξιολόγηση, διαφάνεια σε όλα τα επίπεδα Η επανεξέταση θα προτείνει συστάσεις σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές των χωρών του ΟΟΣΑ και τους εμπειρογνώμονες
Έως Μάιο 2016 (έγκριση έως Ιούλιο 2016, σε ισχύ από 2016 – 17 ει δυνατόν)	Επικαιροποιημένο εκπαιδευτικό σχέδιο δράσης Με βάση συστάσεις επανεξέτασης και υποβολή προτάσεων για δράσεις
Έως Ιούνιο 2018 (το αργότερο)	Ευθυγράμμιση αριθμού διδακτικών ωρών ανά μέλος προσωπικού και αναλογία μαθητών ανά εκπαιδευτικό, με βέλτιστες πρακτικές ΟΟΣΑ

Η αντιδραστικότητα των παραπάνω μέτρων που απειλούν με ισοπέδωση ότι έχει μείνει όρθιο από μια καθημαγμένη εκπαίδευση, γίνεται πιο κατανοητή αν δει κανείς τι περιλαμβάνουν αυτές οι περίφημες εκθέσεις εμπειρογνωμόνων και οι «βέλτιστες πρακτικές», καθώς και τι αποτελεί επίσημη πολιτική των Διεθνών Οργανισμών και της ΕΕ.

«Βέλτιστες πρακτικές»: Ευφημισμός νεοφιλελεύθερης βαρβαρότητας στην παιδεία

Οι Βέλτιστες Πρακτικές του ΟΟΣΑ, όπως προβλέπονται στην Έκθεση του 2011 περιγράφουν τα παρακάτω:

·                     Μείωση μισθολογικού κόστους εκπαιδευτικών, με μείωση εκπαιδευτικών, αύξηση ωραρίου (4 έως 5 ώρες), μείωση σχολείων, τάξεων, αύξηση μαθητών στην τάξη και συγχωνεύσεις.

·                     Σύνδεση επαγγελματικής- βαθμολογικής εξέλιξης, αμοιβής εκπαιδευτικών με αξιολόγηση μαθητών, σχολείων και ατομική αξιολόγηση, ώστε σε περιόδους κρίσης να αμείβονται οι πιο αποτελεσματικοί.

·                     Τυποποιημένη αξιολόγηση των επιδόσεων των μαθητών (μια μορφή ήταν η Τράπεζα θεμάτων που πρότεινε η έκθεση του ΟΟΣΑ, ανάμεσα σε άλλες μορφές που προτείνονται κι εφαρμόζονται σε άλλες χώρες).

·                     Εξωτερική αξιολόγηση όλων –μαθητών, εκπαιδευτικών, σχολείων και επιπτώσεις σε αξιολογούμενους ώστε το σύστημα «να μη στερείται σοβαρότητας».

·                     Μετατόπιση από το τρέχον σύστημα κατανομής πόρων, σε εφάπαξ επιχορηγήσεις που θα κατανέμονται στις περιφέρειες, βάσει της αρχής   «τα χρήματα ακολουθούν το μαθητή».

·                     Περιορισμός του συνολικού αριθμού των εισακτέων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, σε αριθμό συγκρίσιμο με τον μέσο όρο εισακτέων στην ΕΕ, με αύξηση των εισακτέων στα ΤΕΙ και κλείσιμο τμημάτων, αύξηση επιμερισμού κόστους στους φοιτητές, ευθυγράμμιση των δηλώσεων ικανοτήτων (κάποτε τα λέγαμε επαγγελματικά δικαιώματα) με το νέο Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων.

Οι Βέλτιστες Πρακτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εκπαίδευση:

·                     Υποδεικνύουν ανάπτυξη δεξιοτήτων με κέντρο την επιχειρηματικότητα αντί γνώσης.

·                     Προωθούν στην επαγγελματική εκπαίδευση – κατάρτιση τη «μάθηση» με βάση την εργασία (πρακτική άσκηση, μαθητεία), ως πύλη εισόδου στην αγορά εργασίας στα νέα μοντέλα εργασίας (ελαστικές σχέσεις, κοινωφελής εργασία κλπ).

·                     Προωθούν τις εταιρικές σχέσεις μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών φορέων για κατάλληλα προγράμματα σπουδών και παροχή κατάλληλων δεξιοτήτων που χρειάζονται οι εργοδότες. Προωθούν την κινητικότητα – μετανάστευση των καταρτιζόμενων και εργαζόμενων μεταξύ των χωρών. (Ευρωπαϊκή Επιτροπή-2012: «Ανασχεδιασμός της εκπαίδευσης: επενδύοντας στις δεξιότητες για καλύτερα κοινωνικοοικονομικά αποτελέσματα» COM -2012 και «Ευρώπη 2020»).

Στη βάση αυτή, το νέο ΕΣΠΑ 2014 – 2020, προβλέπει μεγάλο κομμάτι δράσεων για την λεγόμενη αντιμετώπιση της ανεργίας, όπου παρέχει τζάμπα εργατική δύναμη για τους εργοδότες μέσω μαθητείας και πρακτικής άσκησης και επιβολή της εργασίας των voucher και των κοινωφελών προγραμμάτων (με εξορθολογισμό τους!) ως το μελλοντικό μοντέλο εισόδου αλλά και μετέπειτα απασχόλησης για τη νέα γενιά.

Η Γερμανία με το μνημόνιο συνεργασίας για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση που υπέγραψε το 2012 με τη χώρα μας, το μνημόνιο για τη μαθητεία που υπογράφηκε με αρκετές χώρες του Νότου και άλλες «πρωτοβουλίες», ήδη εξασφαλίζει μέσω της κινητικότητας, όχι μόνο πιο φθηνό επιστημονικό κι εργατικό δυναμικό, αλλά και χωρίς να έχει πληρώσει καθόλου για την εκπαίδευσή του.

Αυτές είναι οι Βέλτιστες Πρακτικές που επικαλούνται στις ομιλίες τους ο κ Τσίπρας και το επιτελείο του. Για αυτές υπερθεματίζουν ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΑΝΕΛ και ΠΟΤΑΜΙ. Σκόπιμα παραλείπουν να προσθέσουν ότι είναι βέλτιστες για το κεφάλαιο και χείριστες για την εκπαίδευση, τους εργαζόμενους, τη νεολαία, το λαό. Όχι λόγω αυταπατών και κάποιας ιδεοληψίας τους ότι εντός ΕΕ, ΟΟΣΑ και καπιταλιστικών προτεραιοτήτων και πλαισίων μπορεί να υπάρξει λαϊκή ανακούφιση, όπως επικαλούνταν πριν μερικούς μήνες. Αλλά γιατί έχουν αποφασίσει συνειδητά να εξυπηρετήσουν την αστική πολιτική με κάθε μέσο.

Εμείς τι κάνουμε;

Ας πάρουμε στους ώμους μας τη δική μας αλήθεια, την αλήθεια των εργατικών δικαιωμάτων, των λαϊκών αναγκών και της κοινωνικής αξιοπρέπειας.

Ας ξανασκεφτούμε πάνω στις καλύτερες στιγμές της συλλογικής μνήμης και της μαχητικής δράσης των σωματείων μας αλλά και των ανεπαρκειών μας.

Ας πάρουμε στα χέρια μας την υπόθεση της εκπαίδευσης και της ζωής μας σε ρήξη και σύγκρουση με μνημόνια, ΕΕ, ΔΝΤ κι όσους τα ανάγουν σε φοβερούς μονόδρομους υπηρετώντας τα κι ας κάνουμε πραγματικότητα την ανατροπή αυτής της επελαύνουσας βαρβαρότητας στην εκπαίδευση και την κοινωνία.

Αυτός ο δρόμος του «ΟΧΙ» μέχρι το τέλος δεν έχει προβλεφθεί από το μνημόνιο και δεν υπάρχει σύμφωνα με τους 222 βουλευτές από ΣΥΡΙΖΑ, ΝΔ, ΠΟΤΑΜΙ, ΠΑΣΟΚ, ΑΝΕΛ που ενέκριναν πανηγυρικά το μνημόνιο παραμονές Δεκαπενταύγουστου.

Αλλά είναι ο μόνος που αξίζει να περπατηθεί από το εκπαιδευτικό κίνημα με όλα του τα ρίσκα.

---

1.            «Οι όροι θα επικαιροποιούνται σε τριμηνιαία βάση, λαμβανομένης υπόψη της επιτευχθείσας προόδου όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις κατά το προηγούμενο τρίμηνο. (…) Για την επιτυχία απαιτείται ο ενστερνισμός του προγράμματος μεταρρυθμίσεων από τις ελληνικές αρχές. Επομένως, η κυβέρνηση είναι έτοιμη να λάβει οποιαδήποτε μέτρα ενδέχεται να κριθούν κατάλληλα για το σκοπό αυτόν, καθώς οι περιστάσεις μεταβάλλονται.Η κυβέρνηση δεσμεύεται να διαβουλεύεται και να συμφωνεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για όλες τις ενέργειες που αφορούν την επίτευξη των στόχων του Μνημονίου Συνεννόησης, πριν από την οριστικοποίηση και τη νομική έγκρισή τους».(σελ 1014 ν. 4336, 14/12/2015, 1. Προοπτική και στρατηγική)