Στο δημόσιο σχολείο ζούμε και πράττουμε σε διαφορετικούς και αντικρουόμενους κόσμους. Συνυπάρχουμε εργασιακά, όχι όμως και ηθικά ή παιδαγωγικά. Δεν είναι κάτι πρωτοφανές, το σχολείο ήταν πάντα ένα πεδίο αντιπαράθεσης με κρίσιμα κοινωνικοπολιτικά επίδικα. Ήταν και είναι πάντα ένα πεδίο μάχης, διαφορετικών ταξικών θεάσεων και δεν μιλάω απλά για επιμέρους συνδικαλιστικές διεκδικήσεις, όσο σημαντικές και αν είναι αυτές, αλλά για το περιεχόμενο και την ουσία της παιδαγωγικής πράξης και την επιδραστικότητά της στο σώμα της νεολαίας, της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας. Με απλά λόγια, για ποιο λόγο μπαίνω στην τάξη κάθε Δευτέρα; Αυτό είναι ένα κρίσιμο ερώτημα κάθε φορά, κάθε εβδομάδα.
Υπάρχει ένας κόσμος στα σχολειά μας, γκρίζος κόσμος, ο οποίος δεν έχει παιδαγωγική ψυχή και χαμόγελο. Έχει μια ρηχή μεθοδολογία ανάλυσης για το δημόσιο σχολείο, αν έχει ανάλυση και έναν απλό και στρεβλό εμπειρισμό στην ερμηνεία σύνθετων κοινωνικών ζητημάτων που αφορούν τα παιδιά μας. Διαθέτει όμως μια αυστηρότητα, δοσμένη από τη γραφειοκρατική λογική και τις αναγκαιότητες της εκπροσώπησης του κράτους. Καταγράφει, θέλει δεδομένα και θέτει διαρκώς την ιερότητα της εγκυκλίου, ακόμη χειρότερα, τους εξαναγκασμούς προφορικών οδηγιών. Σε αυτόν τον κόσμο, η συγκέντρωση πιστοποιητικών ανάγεται σε κριτήριο επιστημονικοφάνειας ή αντίστοιχα η επιστημονικοφάνεια παρουσιάζεται ως ασφαλές κριτήριο για την απουσία από την πραγματική εκπαιδευτική πρακτική. Τη φοβάται αυτός ο κόσμος τη διδασκαλία, την υποτιμά και την απαξιώνει στο όνομα γελοίων κριτηρίων. Και έχει δίκιο, θέλει τόλμη να μπορείς να διδάσκεις, είναι πολύ πιο βολικό να κοινοποιείς εγκυκλίους. Και αυτός ο κόσμος είναι έτοιμος να αξιολογήσει, να κρίνει σε απρόσωπα έγγραφα τη ζωή που καταθέτουν καθημερινά πολλοί άνθρωποι. Θα θυμίσω, ανεκδοτολογικά και μόνο, τότε που οι κομμένοι σχολικοί σύμβουλοι είχαν κρυφτεί σε διάφορες τρύπες γιατί τους τρόμαζε η προοπτική της σχολικής τάξης. Το σχολείο φοβίζει αυτούς που δεν έχουν τόλμη να αναμετρηθούν με την ουσία του.
Υπάρχει και ένας δεύτερος κόσμος, καινούριος και ανερχόμενος και σε άμεση σύνδεση με τον πρώτο. Είναι ο κόσμος της παιδαγωγικής της επίδειξης, των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, του παιδαγωγικού προοδευτισμού της Ε.Ε. και των ποικίλων νεοανθρωπιστικών ιδεολογημάτων αυτής. Και εδώ η ουσία είναι μια ανάρτηση, μια φωτογραφία, μια καταγραφή κάτι που θα μετρήσει για την επαγγελματική μας εξέλιξη και όχι απαραίτητα για τις ανάγκες των παιδιών. Πιστοποιήσεις, υπολογισμοί, μια εν γένει εργαλειοποίηση της εκπαιδευτικής πρακτικής. Στον ορίζοντα είναι το μέλλον του επιτυχημένου γραφειοκράτη, δηλαδή του στελέχους με βάση την τρέχουσα ορολογία του εκπαιδευτικού management. Εμπορευματοποιούνται με αυτόν τον τρόπο τα ίδια τα παιδιά στο όνομα μιας ψευδεπίγραφης παιδαγωγικής θεώρησης που αναγάγει τα πάντα στις δεξιότητες και στην επιβολή του ευρωενωσιακού ιμπεριαλισμού. Αν ο πρώτος κόσμος είναι ο κόσμος των χαρτογιακάδων, ο δεύτερος είναι ο κόσμος των αργυραμοιβών της εκπαιδευτικής πράξης.
Υπάρχει και ένας τρίτος κόσμος που έχει χαμόγελο, προσδοκία και πολλή μα πολλή αγωνία. Δεν θα πω καμιά συγκλονιστική ιστορία κριτικής παιδαγωγικής. Να μου επιτρέψετε τον εμπειρισμό μου, νομίζω είναι τεκμηριωμένος. Υπήρχε, στο σχολειό μου, ένα ζουζούνι από την Αλβανία, ο Ρομπέρτο, μικρόσωμος και ατακτούλης γύρω στα 9.Τον έβαζε η δασκάλα του μέσα στην αγκαλιά της και πολύ αυστηρά και με ένταση και δυνατή φωνή του έλεγε ότι θα πρέπει να θυμάται τα κρατούμενα και λίγο μετά του ψιθύριζε, πολύ γλυκά, ότι ξέρω ότι θα τα καταφέρεις, αλλά να μάθεις την προπαίδεια. Μια ξεπερασμένη, με τα σημερινά κριτήρια, δασκάλα, παραδοσιακή δασκάλα από Παιδαγωγική Ακαδημία, χωρίς μεταπτυχιακά και καμιά συμμετοχή στο e- twinnig, αλλά αυτά τα κρατούμενα… ναι, αυτά τα κρατούμενα, ήταν κλειδιά, όχι για τον πολλαπλασιασμό μόνο, αλλά κλειδιά που άνοιγαν καρδιές και ναι υπηρετούσαν ένα ενιαίο σχολείο της καθολικής εκπαιδευσιμότητας, εκεί όπου ο Ρομπέρτο και ο κάθε Ρομπέρτο έχει τον ορίζοντά του, το δικαίωμά του.Αυτή η μικρή και ασήμαντη ιστορία δεν έχει σημασία στη σημερινή κυρίαρχη εκπαιδευτική πραγματικότητα. Δεν θα καταγραφεί πουθενά, δεν θα προβληθεί, δεν θα αξιολογηθεί. Να γιατί λέμε όχι στην αξιολόγηση. Αλλά υπάρχει μια αναμφίβολη ανθρώπινη σχέση που γράφει στις καρδιές των ανθρώπων και σίγουρα στην καρδιά του Ρομπέρτο. Ο Φρέιρε έγραψε ότι η παιδαγωγική είναι πρώτα και κύρια μια πράξη αγάπης και έτσι είναι. Είναι μια αμφίδρομη ανθρώπινη σχέση που δεν χωράει σε λίστες και καταγραφές. Αυτό το σχολείο θέλουμε να υπηρετήσουμε, τη ζωή και όχι τα παιδαγωγικά κενοτάφια της κυρίαρχης εκπαιδευτικής πολιτικής.
Υ.Γ Ο Ρομπέρτο έμαθε να υπολογίζει τους αριθμούς, μακάρι και ένα πιο ανθρώπινο μέλλον για όλες /ους μας. Αλλά αυτό είναι μια προσδοκία και ένα επίδικο …
*Η εικόνα που συνοδεύει το κείμενο είναι ο πίνακας του Paul Klee “To Kόκκινο μπαλόνι”
του Γιώργου Καλημερίδη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου