Το γερμανικό ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία [Alternative fürDeutschland (AfD)] δημιούργησε τον περασμένο Σεπτέμβρη στο Αμβούργο μια ηλεκτρονική πλατφόρμα όπου μαθητές και γονείς μπορούν ανώνυμα να αναφέρουν περιστατικά αρνητικής ή κριτικής τοποθέτησης εκπαιδευτικών ενάντια στο AfD αλλά ακόμη και περιστατικά που γενικώς τους «ενοχλούν», όπως όταν μουσουλμάνοι συμμαθητές τους προσεύχονται δημοσίως.
Αφορμή αποτέλεσε η αναφορά κάποιου γονέα στο AfD Αμβούργου τον Μάρτιο του 2018 ότι μια εκπαιδευτικός (ιστορικός) συνέκρινε κατά τη διάρκεια του μαθήματος το AfD με το εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα του Χίτλερ και συνέστησε στους μαθητές να μην το ψηφίσουν. Ο διευθυντής της εκπαιδευτικού δήλωσε πως η συνάδελφός του τον διαβεβαίωσε, ότι ποτέ δεν προσπάθησε να κατευθύνει τις πολιτικές επιλογές των μαθητών, αλλά ότι εξέφρασε απλώς τη δική της αντίληψη χωρίς καμία διάθεση χειραγώγησης των παιδιών.
Το ίδιο το AfD Αμβούργου σε ανακοίνωσή του δηλώνει, ότι η πρωτοβουλία αυτή τέθηκε σε εφαρμογή έπειτα από πληθώρα καταγγελιών μαθητών, γονέων, δασκάλων και διευθυντών, ότι ορισμένοι καθηγητές εξέφρασαν την αποδοκιμασία τους για το AfD αυτό καθαυτό αλλά και για την υποστήριξή του από μερίδα κόσμου, είτε άμεσα, λεκτικά, είτε έμμεσα, φορώντας μπλουζάκια με συνθήματα κατά του AfD ή καλώντας τους μαθητές να λάβουν μέρος σε κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις ενάντια στο κόμμα.
Δεύτερη πλατφόρμα φτιάχτηκε στη Βάδη-Βυρτεμβέργη, ενώ προγραμματίζεται να λειτουργήσουν τέτοιες πλατφόρμες στο Βρανδεμβούργο, το Βερολίνο, τη Σαξονία και σε άλλα ομόσπονδα κρατίδια. Στην περίπτωση της πλατφόρμας της Βάδης-Βυρτεμβέργης μάλιστα θα δημοσιοποιούνται τα ονόματα των δασκάλων και των καθηγητών για τους οποίους θα γίνεται η καταγγελία. Οι μαθητές θα πρέπει, επίσης, να καταθέτουν και αποδεικτικό υλικό από τη διδασκαλία στην τάξη ή λ.χ. από ερωτήσεις που χρησιμοποιούν οι εκπαιδευτικοί σε εξετάσεις ή διαγωνίσματα, ώστε να μπορεί το AfD να προβεί στη συνέχεια σε επίσημες καταγγελίες στους αρμόδιους φορείς. Πριν λίγες μέρες το AfD ανακοίνωσε ότι θα φτιάξει, ακόμη, «Kummerkasten», πλατφόρμες όπου όλοι οι πολίτες θα μπορούν να καταγγέλλουν γενικότερα διακρίσεις που υπέστησαν λόγω των πολιτικών τους αντιλήψεων και ότι προτίθεται να προσφέρει βοήθεια σε όσους έχουν πληγεί.
Το AfD υποστηρίζει ότι στόχος αυτού του «πρότζεκτ» είναι να διασφαλιστεί, ότι τα σχολεία αποτελούν τόπους «πολιτικής ουδετερότητας». Πρέπει, λένε, να εκλείψουν από τα σχολεία περιπτώσεις που το κόμμα παρουσιάζεται ως «εξτρεμιστικό» η «απάνθρωπο». Στόχος τους είναι οι εκπαιδευτικοί να παραμένουν ουδέτεροι, «αντικειμενικοί» και να μην ασκούν κριτική εξ αριστερών στο κόμμα. Τέτοιες συμπεριφορές πρέπει κατά τη γνώμη τους να διώκονται πειθαρχικά. Μόνο κατ’ αυτόν τον τρόπο μπορεί να διασφαλιστεί η ελευθερία της γνώμης και η δημοκρατία, υποστηρίζουν. Την ίδια στιγμή, όμως, το AfD εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι, αν μαθητές ασκήσουν κριτική στην πολιτική της γερμανικής κυβέρνησης λ.χ. για το προσφυγικό –κάτι που αποτελεί έκφραση πολιτικής θέσης-, θα χαρακτηριστούν από τους δασκάλους ή τους συμμαθητές τους ως ναζί. Φαίνεται μέσα από αυτό το σχέδιο δράσης να επιδιώκεται να διαμορφωθούν πυρήνες στη νεολαία, όπου θα μπορούν να μοιράζονται τα «προβλήματά» τους, θα επικοινωνούν με τους ομοϊδεάτες τους και θα καταγγέλλουν όσους έχουν διαφορετική άποψη από αυτούς.
Κριτική σ’ αυτήν την πρωτοβουλία έχουν ασκήσει η Υπουργός Δικαιοσύνης και η Υπουργός Παιδείας της Γερμανίας. Ελπιδοφόρα είναι η αντίδραση των εκπαιδευτικών του σχολείου Lina Morgenstern στο Βερολίνο που έσπευσαν να στείλουν επιστολή στο AfD για να δηλώσουν ότι επιθυμούν να συμπεριληφθούν οικειοθελώς στη λίστα των διαφωνούντων με το κόμμα. Στην επιστολή τους μεταξύ άλλων γράφουν: «Δίνουμε μεγάλη σημασία στο να βρισκόμαστε στη λίστα σας, επειδή θα συνεχίσουμε να ενθαρρύνουμε τους μαθητές να κατανοήσουν τον χαρακτήρα του κόμματός σας. […] Θα ενημερώνουμε τους μαθητές μας όταν μέλη και στελέχη του κόμματός σας συμμετέχουν σε ρατσιστικές, απάνθρωπες, σεξιστικές, ιστορικές-ρεβιζιονιστικές, αντισημιτικές ή αντιδημοκρατικές δραστηριότητες που θέτουν σε κίνδυνο την ειρηνική συνύπαρξή μας στην κοινωνία». Ωστόσο δεν έχει δοθεί ακόμα κάποια αποφασιστική απάντηση ούτε από την πολιτεία, ούτε από το εκπαιδευτικό κίνημα συνολικά. Ο πρόεδρος του Γερμανικού Συλλόγου Δασκάλων (Deutsches Lehrerverband) δήλωσε ότι αυτή η πρακτική θυμίζει το ζοφερό γερμανικό παρελθόν και ότι δεν πλήττει μόνο την ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων αλλά και το κλίμα εμπιστοσύνης μέσα στην τάξη. Μέλη του Σωματείου Εκπαίδευση και Γνώση (Gewerkschaft Erziehung und Wissenschaft) έχουν εκφράσει, επίσης, τους προβληματισμούς τους για το γεγονός. Ισχυρίζονται ότι, παρά τις διαβεβαιώσεις του AfD περί προάσπισης της δημοκρατίας, ο μόνος στόχος του κόμματος είναι η ισχυροποίησή του μέσω των οργανωμένων καταγγελιών και του εκφοβισμού. Το GEW μάλιστα έφτιαξε ένα ηλεκτρονικό ψήφισμα ως ένδειξη διαμαρτυρίας για το «πρότζεκτ» του AfD. Πρέπει να αναφερθεί ότι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του GEW δήλωσε ότι η πρακτική του AfD προσομοιάζει τόσο στον Εθνικοσοσιαλισμό όσο και στον Σταλινισμό. Το λιγότερο που μπορεί να ειπωθεί για την κριτική στο συγκεκριμένο κόμμα με αφετηρία τη θεωρία των δύο άκρων και τη συνακόλουθη εξίσωση του κομμουνισμού με τον φασισμό και τον ναζισμό είναι ότι δεν είναι απλώς παραπλανητική αλλά και επικίνδυνη.
Το ζητούμενο του AfD είναι πολιτική ουδετερότητα, κατ’ ουσίαν φίμωση, για τους πολιτικούς και ιδεολογικούς τους αντιπάλους, αλλά ελευθερία γνώμης και έκφρασης για τους ομοϊδεάτες τους. Η αντίφαση αυτή βρίσκει πάτημα σε μια γενικότερη λογική προώθησης της πολιτικής ουδετερότητας. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην πορεία διαμαρτυρίας για τα ξενοφοβικά επεισόδια του περασμένου Αυγούστου στο Chemnitz, που διοργανώθηκε από εκατοντάδες μαθητές, απαγορεύθηκε από την τοπική Διεύθυνση Εποπτείας και Υπηρεσιών (ADD), έπειτα και από παράπονα ορισμένων γονέων, οποιοδήποτε σύνθημα ή γενικότερα κίνηση που θα μπορούσε να προσδώσει στη διαδήλωση πολιτικό ή κομματικό χαρακτήρα. Μάλιστα η πορεία διαμαρτυρίας δεν επιτράπηκε να ονομαστεί «διαδήλωση». Σε ένα πλαίσιο όπου όχι μόνο η πράξη αλλά και ο λόγος της αντίστασης στο άδικο πρέπει να μην είναι αιχμηρός, αφήνεται χώρος σε αντιδραστικές αντιλήψεις. Στη βάση της αντίληψης ότι «όλες οι ιδέες είναι ισότιμες και πρέπει να ακούγονται» δίνεται νομιμοποίηση σε αντιδημοκρατικές, ρατσιστικές, φασιστικές και γενικότερα σε απόψεις που αντιβαίνουν πανανθρώπινες αξίες και αναγνωρισμένα ανθρώπινα δικαιώματα.
Είναι φανερό ότι το αίτημα για «ουδέτερα σχολεία» αποδεικνύει ότι και για το ίδιο το AfD η εκπαίδευση είναι μια πολιτική διαδικασία, καθώς υπονοείται ότι η επιδιωκόμενη πολιτική ουδετερότητα στο σχολείο και η ταυτόχρονη επιθυμία να μπορούν να εκφράζονται από τους μαθητές πολιτικές στην ουσία τους απόψεις, σύμφωνες με τον ιδεολογικό προσανατολισμό του AfD, χωρίς ξεκάθαρη κομματική αναφορά βέβαια, θα έχει ως αποτέλεσμα την ενίσχυση ή τη σταθεροποίηση, έστω, του κόμματος, που βρίσκεται ήδη στην 3η θέση σύμφωνα με τελευταίες δημοσκοπήσεις. Βασική ιδέα του AfD είναι ότι οι θέσεις του, λόγου χάρη ο ρατσισμός, είναι απόψεις και, ως τέτοιες, πρέπει να γίνονται σεβαστές. Αξιοποιεί την αναφορά στο δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου που έχει κατακτηθεί με σκληρούς αγώνες, για να φιμώσει τους διαφωνούντες και στη συνέχεια να καταπατήσει λαϊκά μορφωτικά και κοινωνικά δικαιώματα. Θεωρεί, δηλαδή, ότι μια αντιρατσιστική τοποθέτηση στην τάξη αλλά και γενικότερα, ακόμα κι αν δεν έχει σαφείς αναφορές στο κόμμα, συνιστά ιδεολογική μεροληψία και στοχοποίηση του AfD.
Οι δάσκαλοι, όμως, ακριβώς επειδή είναι δάσκαλοι, λόγω δηλαδή του επαγγελματικού και κοινωνικού τους ρόλου, οφείλουν να παίρνουν θέση σε πολιτικά ζητήματα και να εκφράζουν την άποψή τους, ακόμα και για κόμματα, όταν κρίνουν ότι η δράση τους παραβιάζει βασικές και πανανθρώπινες αξίες. Η εκπαίδευση, θεωρητικά τουλάχιστον, πρέπει να λειτουργεί στη βάση συγκεκριμένων αρχών, να είναι δημοκρατική, υπέρ της ισότητας και άρα αντιρατσιστική. Το σχολείο είναι και χώρος διαμόρφωσης αντιλήψεων και στάσεων. Οι γνώσεις και οι ιδέες που μεταδίδουν οι εκπαιδευτικοί εκφράζουν μια συγκεκριμένη αντίληψη για την κοινωνία και τη θέση του ατόμου σ’ αυτήν, ενώ παράλληλα κατευθύνουν ως έναν βαθμό την ανθρώπινη συμπεριφορά και τη στάση του ατόμου απέναντι στις κοινωνικές σχέσεις και στα άλλα κοινωνικά ζητήματα που απορρέουν από αυτές. «Πολιτική ουδετερότητα», λοιπόν, στο σχολείο δεν μπορεί και δεν πρέπει να υπάρξει, διότι είναι συνώνυμη με την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των λίγων, εκείνων που καταστρατηγούν τα δικαιώματα των αδυνάμων αφήνοντας στο απυρόβλητο τους ισχυρούς. Η «ουδετερότητα» που επικαλείται το AfD αποτελεί επί της ουσίας νομιμοποίηση ρατσιστικών και φασιστικών αντιλήψεων. Αντιθέτως η αντιρατσιστική στάση, η αντιπαλότητα με τον εθνικισμό και τον φασισμό, η ανάδειξη της ιστορίας και των κινδύνων του ναζισμού δεν αποτελούν ιδεολογική μεροληψία, αλλά καθήκον ειδικά για τους εκπαιδευτικούς.
Πηγές
της Αλίκης Λασπίδου*
*Η Αλίκη Λασπίδου είναι υποψήφια διδάκτορας του ΠΤΔΕ, ΑΠΘ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου