Με αφορμή την πρόσκληση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) για πιλοτική εφαρμογή της Περιγραφικής Αξιολόγησης μαθητών θα θέλαμε να επισημάνουμε τα εξής:
Οι σύλλογοι διδασκόντων καλούνται να αποφασίσουν τη συμμετοχή τους στην πιλοτική εφαρμογή ενός προγράμματος, χωρίς να γνωρίζουν το περιεχόμενο και το πλαίσιό του. Ωστόσο γνωρίζουμε ότι η ανάπτυξη και η εφαρμογή πρακτικών αξιολόγησης των μαθητών καθώς και τα εκπαιδευτικά αποτελέσματα (επιτεύγματα και πρόοδος μαθητών, ατομική και κοινωνική ανάπτυξη μαθητών) είναι στους βασικούς δείκτες της αυτοαξιολόγησης της σχολικής μονάδας με βάση τα νομοθετικά πλαίσια και αναγκαία προϋπόθεση της εξωτερικής αξιολόγησης των μαθητών από την ΑΔΙΠΠΔΕ. Θεωρούμε ότι οποιαδήποτε μορφή αξιολόγησης των μαθητών είτε βαθμολογική είτε περιγραφική οδηγεί σε ταξινομική ιεράρχηση των μαθητών και σε διακριτές μαθητικές «ταυτότητες» (αποτυχημένος – επιτυχημένος), οι οποίες αντανακλούν πολύ συγκεκριμένες ταξικές και εθνικές-φυλετικές διακρίσεις και ανισότητες.
Για μας το πρόβλημα δεν είναι αν η αποτύπωση γίνεται ποσοτικά ή ποιοτικά, αλλά το γεγονός ότι αποκρύπτεται ο ταξικός χαρακτήρας του σχολείου, οι κοινωνικές αιτίες που δημιουργούν τις διακρίσεις και τις άνισες επιδόσεις ανάμεσα στους μαθητές. Η αποτίμηση της μαθησιακής πορείας του μαθητή είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων που δεν μπορούν να χωρέσουν σε κανένα τυποποιημένο αξιολογικό σχήμα. Η δομή της εκπαίδευσης και ειδικότερα η διάκριση μεταξύ διαφορετικών βαθμίδων (πρωτοβάθμια – δευτεροβάθμια εκπαίδευση) και δικτύων εκπαίδευσης (γενική – τεχνική εκπαίδευση), το περιεχόμενο, το οποίο αντανακλά αναπόφευκτα την κυρίαρχη αστική ιδεολογία, οι στόχοι που υπηρετεί, τα τυποποιημένα αναλυτικά προγράμματα, τα βιβλία, η ταξική και εθνική προέλευση των μαθητών, αποτελούν αποφασιστικούς παράγοντες που επηρεάζουν την πορεία και την εξέλιξη του μαθητή.
Οποιαδήποτε μορφή αξιολόγησης λειτουργεί μέσα στο πλέγμα των παραγόντων αυτών που προσδιορίζουν τη σχολική επίδοση, χωρίς ωστόσο να παρεμβαίνει ουσιαστικά στην επιρροή τους. Αντίθετα επικυρώνει και νομιμοποιεί τις προϋπάρχουσες ταξικές ανισότητες, αφήνοντας στο απυρόβλητο τη λειτουργία και το μορφωτικό προσανατολισμό του σημερινού σχολείου της αγοράς και των αναλώσιμων δεξιοτήτων.
Ειδικότερα, η περιγραφική αξιολόγηση βασίζεται σε μια μπηχεβιοριστική θεωρία της μάθησης και στη σύστοιχη τεχνοκρατική ταξινομία των διδακτικών στόχων στη βάση της οποίας διαμορφώνονται τα αναλυτικά προγράμματα τα τελευταία 30 χρόνια στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα . Σύμφωνα με αυτή την προσέγγιση , η προσωπικότητα του μαθητή, η οποία είναι συνάρτηση, όπως έχουμε ήδη τονίσει, συγκεκριμένων κοινωνικών σχέσεων, κατακερματίζεται σε επιμέρους δείκτες, στόχους και προκαθορισμένες επιθυμητές συμπεριφορές. Η περιγραφική αξιολόγηση επικυρώνει επί της ουσίας μια τεχνοκρατική προσέγγιση για την παιδαγωγική πρακτική, διευρύνοντας την ίδια στιγμή το εύρος του ιδεολογικού και πειθαρχικού ελέγχου των μαθητών . Οι μαθητές δεν θα κρίνονται αποκλειστικά και μόνο στο πεδίο της γνωστικής τους επίδοσης, αλλά στο πεδίο της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς τους, διαμορφώνοντας με αυτό τον τρόπο πολύ πιο εκτεταμένα πεδία ελέγχου και ιεραρχικής ταξινόμησης των μαθητών μας. Καθόλου τυχαία ενώ μέχρι σήμερα η αξιολογική αποτίμηση υπάρχει μετά τη δευτέρα δημοτικού με τη συγκεκριμένη πρόταση, οι αξιολογικές πρακτικές προεκτείνονται και στο νηπιαγωγείο.
Η περιγραφική αξιολόγηση όπως και η ποσοτική, αντιμετωπίζει αναπόφευκτα ατομικά το ζήτημα της μάθησης κάθε παιδιού. Από αυτή την άποψη, επιχειρεί στην πράξη να εξατομικεύσει το ζήτημα της σχολικής αποτυχίας, αφήνοντας στο απυρόβλητο τους κοινωνικούς καθορισμούς της σχολικής απόδοσης, ιδιαίτερα σε μια κοινωνία κατεστραμμένη κυριολεκτικά από την πολιτική των μνημονίων, της ανεργίας και της φτώχειας. Αναζητά στο άτομο, το οποίο το θεωρητικοποιεί ως ένα σύνολο επιμέρους τυποποιημένων και στεγανοποιημένων μεταξύ τους συμπεριφορών και δεξιοτήτων ( π.χ προσοχή, επιμέλεια, συγκέντρωση, γλωσσικές δεξιότητες κτλ ), την κύρια αιτία των εκπαιδευτικών προβλημάτων. Σε κάθε περίπτωση είναι ο μαθητής αυτός που πρέπει να αναδιαμορφωθεί και όχι το σχολείο και η καπιταλιστική πραγματικότητα. Το παιδί ήδη από τα 4 με την εγγραφή του στην προσχολική αγωγή, θα κουβαλά μαζί του εκτεταμένες περιγραφές της προσωπικότητας του, ένα ατομικό φάκελο προσόντων και χαρακτηρισμού του, διαμορφώνοντας από πολύ μικρή ηλικία μια πολύ συγκεκριμένη μαθητική ταυτότητα και ένα πολύ πιο συγκεκριμένο χαρακτηρισμό της σχέσης του με το εκπαιδευτικό σύστημα, διάσταση η οποία δεν μπορεί παρά να είναι ταξικά προσδιορισμένη και η οποία συνδέεται άμεσα με το φάκελο προσόντων και δεξιοτήτων που θα πρέπει να έχει κάθε μελλοντικός ευέλικτος εργαζόμενος στην μετάβαση του από την ανεργία, στην πεντάμηνη απασχόληση και από εκεί στη νέα κατάρτιση, με την ελπίδα μιας νέας ευκαιριακής σχέσης απασχόλησης.
Η περιγραφική αξιολόγηση, όπως και η ποσοτική, θεωρεί ότι μπορούν να διαμορφωθούν ενιαία κριτήρια αποτίμησης των μαθητών μας, ανεξάρτητα από την κουλτούρα, την ταξική προέλευση και την εθνικότητα των μαθητών. Υπό αυτή την έννοια, επιβάλλει το συμβολικό μορφωτικό κεφάλαιο των κυρίαρχων τάξεων ως μοναδικό κριτήριο ταξινόμησης όλων των παιδιών και αδυνατεί να κατανοήσει την απλή παιδαγωγική αλήθεια που γνωρίζουν όλοι οι μάχιμοι εκπαιδευτικοί ότι τα παιδιά έχουν διαφορετικούς, κοινωνικά προσδιορισμένους, ρυθμούς μάθησης.
Εκτιμούμε επίσης ότι οι διαφορετικές εκθέσεις περιγραφικής αξιολόγησης δεν θα διαβαστούν με το ίδιο τρόπο από τις διαφορετικές κοινωνικές ομάδες των γονέων. Για την εργατική τάξη, οι εκθέσεις περιγραφικής αξιολόγησης, θα είναι δηλωτικές της αδυναμίας του παιδιού τους να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του σύγχρονου σχολείου. Θα λειτουργούν ως αυτοεκπληρούμενες προφητείες του σχολικού αποκλεισμού. Είναι αφελές να πιστεύει κάποιος ότι διαμέσου μιας νέας αξιολογικής τεχνολογίας, η οποία σκόπιμα δεν ανακοινώνεται στις λεπτομέρειες της πριν εφαρμοστεί (γιατί άραγε;), ότι στοχεύει στην ανατροφοδότηση της παιδαγωγικής πρακτικής, στον καλύτερο σχεδιασμό του εκπαιδευτικού έργου ή στην εξατομίκευση της διδασκαλίας. Όλα τα παραπάνω μπορούν να γίνουν και χωρίς γραπτή αποτύπωση και αξιολογικό χαρακτηρισμό και σίγουρα δεν μπορεί να το ισχυρίζεται αυτό μια εκπαιδευτική πολιτική που οριοθετείται από την αριστεία, την ανάγκη να δούμε με σοβαρότητα την επίδοσή μας στο διαγωνισμό του ΡΙSA ή από το δίχρονο αριστοκρατικό λύκειο των μπακαλορά και των απλήρωτων μαθητειών.
Δεν είναι τυχαίο ότι κυκλοφορούν ήδη διαφορετικές ενδεικτικές λίστες περιγραφικής αξιολόγησης που συνεχίζουν να ποσοτικοποιούν την απόδοση των μαθητών ενώ στην πρόσκληση για το πιλοτικό πρόγραμμα, είναι ξεκάθαρο ότι η περιγραφική αξιολόγηση θα εφαρμοστεί παράλληλα και με την υπάρχουσα ποσοτική αξιολόγηση/βαθμολόγηση η οποία θα συνεχίσει εφαρμόζεται κανονικότατα στο σύνολο των σχολείων. Επομένως πρόκειται για πιλοτικό πρόγραμμα εφαρμογής της αριθμητικής βαθμολογίας σε συνδυασμό με κάποια εκδοχή περιγραφικής αξιολόγησης για το περιεχόμενο του οποίου θα μας ενημερώσουν …αργότερα
Ως Παρεμβάσεις Κινήσεις Συσπειρώσεις λέμε ένα ξεκάθαρο ΌΧΙ σε κάθε μορφή αξιολόγησης των μαθητών μας, ποσοτική ή περιγραφική διότι δεν τρέφουμε καμιά αυταπάτη για την παιδαγωγική λειτουργία της στο αστικό σχολείο. Η αξιολόγηση ποσοτική ή περιγραφική επιτείνει τον ανταγωνισμό, την εξατομίκευση και την ιεραρχική ταξινόμηση των μαθητών μας. Ήδη στο σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα, στο νηπιαγωγείο και στις δύο πρώτες τάξεις του δημοτικού οι μαθητές μας δεν αξιολογούνται. Παρ' όλα αυτά οι γονείς έχουν μια πλήρη εικόνα της μαθησιακής πορείας του παιδιού τους, οι σύλλογοι διδασκόντων επισημαίνουν πιθανές αδυναμίες συγκεκριμένων παιδιών και προγραμματίζουν σε συνεργασία με τους γονείς τις ανάλογες παιδαγωγικές παρεμβάσεις. Αυτή η πρακτική μπορεί να γενικευτεί και να συστηματοποιηθεί. Κανείς δεν έχει επισημάνει ότι αυτή η εμπειρία υπονομεύει την ανατροφοδότηση της παιδαγωγικής πράξης ή τη δυνατότητα των γονιών να παρακολουθούν την πορεία των παιδιών τους. Κάθε άλλο μάλιστα, η επικέντρωση στην ουσία της σχέσης του παιδιού με τη μόρφωση και το σχολείο και η διερεύνηση της πολλαπλότητας των καθορισμών αυτής της σχέσης και όχι η απόδοση ενός στερεοτυπικού χαρακτηρισμού, αποτιμάται μάλλον ως κάτι θετικό .
Για εμάς είναι κομβικό ζήτημα οι γονείς και ειδικά οι γονείς της εργατικής τάξης και των ευρύτερων λαϊκών στρωμάτων να έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς τη μαθησιακή πορεία των παιδιών τους. Θεωρούμε αυτή τη διάσταση κομβική για τη δική μας αντίληψη για την κοινωνική ανταποδοτικότητα του δημόσιου σχολείου στην εργαζόμενη πλειοψηφία. Για να επιτευχθεί αυτό, αναγκαίες προϋποθέσεις είναι η σταθερότητα των συλλόγων διδασκόντων, άρα η σταθερή και μόνιμη απασχόληση όλων των εκπαιδευτικών, μέσω μόνιμων διορισμών, ο εκδημοκρατισμός του σχολείου με την αναβάθμιση της παιδαγωγικής ελευθερίας του συλλόγου διδασκόντων και ο ενιαίος χαρακτήρας του σχολείου και όχι ο ιεραρχημένος σημερινός κατακερματισμός των βαθμίδων πάνω στο έδαφος της ελαστικής απασχόλησης – περιπλάνησης. Μόνο ένα σχολείο χωρίς ελαστική απασχόληση, ενιαίο δωδεκάχρονο με δίχρονη υποχρεωτική προσχολική αγωγή, με ενιαίους συλλόγους διδασκόντων, ένα σχολείο πολιτιστικό και μορφωτικό κέντρο της λαϊκής γειτονίας, με τους αναγκαίους υποστηρικτικούς θεσμούς για τη λειτουργία του, αλλά και για την εργατική οικογένεια μπορεί να διασφαλίσει τον αναγκαίο συλλογικό προγραμματισμό της παιδαγωγικής πράξης, με τις όποιες προσαρμογές στις εξατομικευμένες ανάγκες των μαθητών μας και των οικογενειών τους. Μόνο με αυτό τον τρόπο μπορούν οι γονείς να παρακολουθούν την μαθησιακή πορεία του παιδιού τους και να αναζητούν δημόσια στήριξη για τη μόρφωση του, χωρίς να καταφεύγουν στην παραπαιδεία και σε ποικίλες ιδιωτικές υπηρεσίες (ψυχολόγοι, ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα κτλ) που ανθούν λόγω της ιδιωτικοποίησης του δικαιώματος στη μόρφωση.
Επειδή, είμαστε εκπαιδευτικοί της πράξης, γνωρίζουμε πολύ καλά ότι διδάσκουμε σε μια κοινωνική έρημο ανεργίας, φτώχειας και διαλυμένων από την κρίση οικογενειών. Αυτό που χρειαζόμαστε επομένως είναι όχι μια νέα αξιολογική τεχνολογία, αλλά ένα νέο όραμα για το σχολείο και την κοινωνία θεμελιωμένο πάνω στο δημοκρατικό διάλογο των εκπαιδευτικών με την εργαζόμενη πλειοψηφία, την κοινωνική δικαιοσύνη και τη ρήξη με την καπιταλιστική βαρβαρότητα. Επιθυμούμε να είμαστε παιδαγωγοί και όχι ταξινομητές της απόδοσης και της συμπεριφοράς των μαθητών μας. Αν το υπουργείο αναζητά συναίνεση από τον κλάδο για την προώθηση της νεοφιλελεύθερης πολιτικής του ΟΟΣΑ, μεταλλάσσοντας θεωρητικά προοδευτικά συνθήματα σε καρότα για την επιβολή της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης του σχολείου του απαντάμε ότι χτυπάει σε λάθος πόρτα. Αν αναζητά η συζήτηση στην εκπαίδευση να αναλωθεί στο ζήτημα της αξιολόγησης των μαθητών και μετέπειτα των εκπαιδευτικών, του λέμε και πάλι ΌΧΙ. Του ζητάμε να ξεκαθαρίσει εδώ και τώρα ποιο σχολείο σε ποια κοινωνία. Το σχολείο των δεξιοτήτων της Κομισιόν και του ΟΟΣΑ, στην κοινωνία των μνημονίων και της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης;
Σε κάθε περίπτωση αφού το υπουργείο προχωρά σε περιγραφικές αξιολογήσεις των μαθητών του γιατί δεν καταργεί την ΑΔΙΠΠΔΕ, την εξωτερική αρχή αξιολόγησης του εκπαιδευτικού συστήματος, η οποία απαιτεί εκ των πραγμάτων συγκεκριμένα ποσοτικά δεδομένα και γιατί δεν αποχωρεί από το διαγωνισμό PISA που αξιολογεί τους μαθητές ποσοτικά και όχι περιγραφικά, αλλά αντίθετα θεωρεί ότι θα πρέπει να μελετηθούν με σοβαρότητα τα αποτελέσματα μιας ποσοτικής αξιολόγησης μιας όχι και τόσο αντικειμενικής εξεταστικής διαδικασίας ;
Ως Παρεμβάσεις Κινήσεις Συσπειρώσεις δεν μας κάνει εντύπωση η συναίνεση του γραφειοκρατικού συνδικαλισμού στο ζήτημα της περιγραφικής αξιολόγησης. ΔΗΣΥ – ΑΕΕΚ - ΕΡΑ χειροκροτούν, όπως χειροκροτούν και αποδέχονται και μια “δημοκρατική αξιολόγηση” των εκπαιδευτικών χωρίς τιμωρητική διάθεση (βεβαίως - βεβαίως), διευκολύνοντας με αυτό τον τρόπο το κυβερνητικό σχεδιασμό για την εμπέδωση του σχολείου της αγοράς. Η τοποθέτηση του ΠΑΜΕ ότι η περιγραφική αξιολόγηση ούτε ωφελεί, αλλά ούτε βλάπτει από μόνη της, αλλά και η σιωπή του γενικά στο ζήτημα της αξιολόγησης των μαθητών στο αστικό σχολείο είναι ενδεικτική της αποδοχής, εκ μέρους του, του σκληρού πυρήνα της αστικής πολιτικής για το σχολείο και του συντηρητικού τρόπου με τον οποίο κατανοεί το ενιαίο δωδεκάχρονο σχολείο. Η τοποθέτησή του είναι στενά συνδικαλιστική- ρεφορμιστική και όχι πολιτική, προοπτική, ανατρεπτική. Δεν αμφισβητείται η αξιολόγηση των παιδιών της εργατικής τάξης στο αστικό σχολείο, αλλά μια επιμέρους αξιολογική τεχνολογία και όχι αυτή καθ αυτή, αλλά οι πιθανές στοχεύσεις που κρύβονται από πίσω της. Δηλαδή βολεύει η σημερινή ποσοτική; Τους ρωτάμε ευθέως πρέπει τα παιδιά να αξιολογούνται και πώς στο σημερινό σχολείο και αν θα αξιολογούνται στο ενιαίο σχολείο της λαϊκής οικονομίας και ποιες θα είναι οι συνέπειες αυτής της αξιολόγησης για την πορεία της μόρφωσής τους;
Καλούμε τους συλλόγους διδασκόντων να γυρίσουν την πλάτη τους στο συγκεκριμένο πιλοτικό πρόγραμμα, καλούμε το κλάδο να αγωνιστεί για το σχολείο των όλων, των ίσων και των διαφορετικών όπου δεν έχει θέση καμιά μορφή ταξινόμησης, αξιολογικής αποτίμησης και ιεράρχησης των παιδιών που σε τελική ανάλυση διευκολύνει την αναπαραγωγική λειτουργία του αστικού σχολείου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου