Ένα νέο «ταξίδι» επιφυλάσσεται για χιλιάδες ανθρώπους μόνο που δεν θα είναι επιβάτες σε κάποιο «πλοίο» αλλά κωπηλάτες στις γαλέρες του. Χωρίς σταματημό, με άγνωστο προορισμό, αποπροσανατολισμένοι και αναισθητοποιημένοι.
Στις φετινές πανελλαδικές εξετάσεις στο μάθημα της Νεοελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας οι υποψήφιοι κλήθηκαν να αναπτύξουν την άποψή τους -σύμφωνη ή αντίθετη- με την θέση που είχε διατυπωθεί σε ένα από τα μη λογοτεχνικά κείμενα που δόθηκαν για επεξεργασία. Αυτή ήταν ότι τα ταξίδια αποτελούν «τον πλέον ενδεδειγμένο τρόπο ψυχικής εκτόνωσης και αναζωογόνησης του κάθε ανθρώπου». Και το δεύτερο ερώτημα εν είδει ψυχαναλυτικής (;) – ανακριτικής/ελεγκτικής (;) και πάντως αμήχανης- αναγκαστικής (κάτι πρέπει να βάλουμε για δεύτερο ζητούμενο) έρευνας ζητούσε το εξής: «Εσείς, ποιους τρόπους επιλέγετε, για να αναζητήσετε την προσωπική σας ηρεμία και ισορροπία και για ποιους λόγους κάνετε αυτές τις επιλογές;».
Με σχεδόν σαδιστική διάθεση οι θεματοθέτες δοκίμασαν δεκάδες χιλιάδες νέους και νέες που βρίσκονταν υπό καθεστώς ψυχικής πίεσης, αγωνίας και άγχους και «απαίτησαν» (αυτός είναι ο όρος που αρμόζει) να ασχοληθούν με έννοιες όπως «ψυχική ηρεμία και ισορροπία». Ρώτησαν παιδιά που μπορεί να μην είχαν πάει ποτέ κάποιο ταξίδι στη ζωή τους λόγω οικονομικής αδυναμίας -ναι, υπάρχουν και αυτά- για την αξία αυτής της πράξης. Αποτάθηκαν σε εφήβους που οι ίδιοι ή οι γονείς τους ταξίδεψαν σε βάναυσες συνθήκες προκειμένου να ξεφύγουν από την φτώχια, τον πόλεμο, την καταπίεση – παιδιά μεταναστών ή προσφύγων που έδιναν εξετάσεις- και τους ζήτησαν να γράψουν για «ψυχική εκτόνωση και αναζωογόνηση».
Εκπαιδευμένα βέβαια τα παιδιά -χρόνια τώρα- σαν τα πειραματόζωα στον δοκιμαστικό σωλήνα να απαντούν σε ό,τι τα ρωτάνε κάτι έγραψαν, κουτσο-έγραψαν ή έγραψαν καλά, όπως πάντα. Κάπως έπρεπε να «ταξιδέψουν» γραπτώς για να φτάσουν κάπου: στο «λιμάνι» που επέλεξαν ή όπου τα πάει το «κύμα». Άλλα -τα ελάχιστα- βρήκαν βαθμολογικά τον προσωρινό τόπο της ευδαιμονίας τους, τα «Κύθηρά» τους, άλλα «άραξαν» κάπου κοντά, σε άλλα -όπως στο ποίημα του Κ. Ουράνη «Ταξίδι στα Κύθηρα»– «το πλοίο/ απόμεινε ακυβέρνητο στο κύμα τ’ αφρισμένο/ με το φτωχό μας Όνειρο στην πρύμνη πεθαμένο.»
Το βαθμολογικό βαρομετρικό ήταν και φέτος χαμηλό. Οι λόγοι είναι πολλοί κι ένας απ’ αυτούς είναι ότι όλο και λιγότερο αυτό το εκπαιδευτικό σύστημα δίνει στους μαθητές την δυνατότητα να «ταξιδέψουν» στις μεγάλες θάλασσες των τεχνών, των επιστημών, της φιλοσοφίας και του πολιτικού στοχασμού. Όλο και λιγότερο πλουτίζεται ο κόσμος τους, η σκέψη κι η ψυχή τους και κατά συνέπεια ο Λόγος και ο λόγος τους. Από το δημοτικό κιόλας ασφυκτιούν μέσα σε έναν κλοιό χρησιμοθηρικών γνώσεων προκειμένου να περάσουν κάθε λογής εξετάσεις και «πιστοποιήσεις δεξιοτήτων» και να ετοιμαστούν σαν εμπορεύματα για την «αγορά εργασίας».
Ελάχιστες οι βαλβίδες εκτόνωσης και στην πλειονότητά τους προσανατολίζονται στις οθόνες των ψηφιακών μέσων δικτύωσης με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Άλλοι γίνονται χειριστές και άλλοι χρήστες τους. Η πλοήγηση στον κυβερνοχώρο δεν είναι δα και ο δρόμος προς την «Ιθάκη» του Καβάφη. Αντίθετα, όσο ευρύς κι αν φαίνεται πως είναι, συνήθως στενεύει τους ορίζοντες σε μια λαμπερή κενότητα ορισμένη από τους αλγορίθμους που ρυθμίζουν την κίνηση των ιδεών. Κι ο «ταξιδιώτης» όταν έχει στο «όχημά» λειψή «αρματωσιά» συχνά προσκρούει σε ύφαλους και σκοπέλους, πέφτει σε βάλτους. Και καθώς κινείται να σωθεί από αυτούς βουλιάζει χωρίς να το καταλαβαίνει.
Σ’ ένα βάλτωμα πέφτει κι η ζωή πολλών ανθρώπων που δεν μπορούν πια να πάνε κανένα ταξίδι, συχνά ούτε νοερό, πόσο μάλλον πραγματικό. Πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) έδειξε ότι οι μισοί πολίτες, λόγω αυξημένου κόστους σε εισιτήρια και διαμονή, δεν θα κάνουν (και) φέτος διακοπές λόγω οικονομικής αδυναμίας. 182.000 συνταξιούχοι ξανάπιασαν δουλειά σύμφωνα με τον ΕΦΚΑ ως τις 4.7.2024. Η 13ωρη και 6ήμερη εργασία είναι πλέον γεγονός.
Όλο και λιγότερο αυτό το εκπαιδευτικό σύστημα δίνει στους μαθητές την δυνατότητα να «ταξιδέψουν» στις μεγάλες θάλασσες των τεχνών, των επιστημών, της φιλοσοφίας και του πολιτικού στοχασμού
Ένα νέο «ταξίδι» επιφυλάσσεται για χιλιάδες ανθρώπους μόνο που δεν θα είναι επιβάτες σε κάποιο «πλοίο» αλλά κωπηλάτες στις γαλέρες του. Χωρίς σταματημό, με άγνωστο προορισμό, αποπροσανατολισμένοι και αναισθητοποιημένοι· με μοναδική ελπίδα λίγο νερό, λίγη τροφή και ελάχιστη ανάπαυση για να ανακτήσουν τις δυνάμεις προκειμένου να επιβιώσουν στα κάτεργα της κάθε μέρας. Όπως παλιά στα σκλαβοπάζαρα.
Όσο για τα άλλα ταξίδια το πολύ πολύ να περιγράφονται ιδεατά στα γραπτά των υποψηφίων «κωπηλατών» προτού πάρουν την αναγκαία πιστοποίηση για την ικανότητά τους να τραβούν κουπί.
της Καραλή Αιμιλίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου