Σάββατο 27 Απριλίου 2019

Συνέδριο Ειδικής Αγωγής της ΔΟΕ-ΠΟΕΔ: ερωτήματα και προβληματισμοί με αφορμή τις εξελίξεις στην Πορτογαλία

Πολλά ερωτήματα και ακόμα περισσότεροι προβληματισμοί ανέκυψαν το προηγούμενο διάστημα, με αφορμή την επιστολή παραίτησης του Αναστασίου Δημήτρη από την επιστημονική επιτροπή του συνεδρίου της ΔΟΕ ΠΟΕΔ., που αφορά στην ειδική εκπαίδευση με θέμα: «Δομές Στήριξης του Εκπαιδευτικού έργου, αλλά και των μαθητών με αναπηρία ή με ειδικές ανάγκες στα πλαίσια του γενικού σχολείου, για την πραγμάτωση μιας παιδαγωγικής της ένταξης και όχι του αποκλεισμού», (Ιωάννινα, 30/4/2019 έως 2/5/2019).


Παρά το γεγονός ότι έχουν ήδη περάσει 10 μέρες από την κοινοποίηση και δημοσιοποίηση της εν λόγω επιστολής, δεν υπάρχει καμία επίσημη τοποθέτηση/ απάντηση για τα ζητήματα που τίθενται από πλευράς της επιστημονικής επιτροπής.

Η υποβάθμιση τόσο των επιστημονικών όσο και των πολιτικών ζητημάτων που άπτονται του συνεδρίου της ΔΟΕ ΠΟΕΔ, αναφορικά με την εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία /η και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, όπως αυτή δρομολογείται από τη διαχρονική εφαρμογή συγκεκριμένων αντιδραστικών/ αντιεπιστημονικών επιλογών της ΕΕ-ΟΟΣΑ-επιτροπών του ΟΗΕ και κυβέρνησης, αποδεικνύει για άλλη μια φορά ότιυπάρχουν ισχυρές διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα σε όσους υπερασπίζονται ΕΜΠΡΑΚΤΩΣ ΚΑΙ ΠΟΛΥΕΠΙΠΕΔΑ τα δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία /ή και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και σε όσους συνεπικουρούν με διάφορους τρόπους και από διάφορες θέσεις ευθύνης τις πολιτικές επιλογές καθολικής αποδόμησης της ειδικής εκπαίδευσης.

Η φετινή χρονιά είναι πλούσια σε νομοθετικές επιθέσεις με στόχο την ειδική εκπαίδευση, τις σταθερές δομές της και τους εκπαιδευτικούς που την υπηρετούν. Ξεκινώντας από το νόμο για τις νέες δομές, τις ΕΔΕΑΥ/ομάδες εκπαιδευτικής υποστήριξης, τα ΚΕΔΔΥ που έγιναν ΚΕΣΥ με εκποίηση αρμοδιοτήτων και αλλαγή πλεύσης του ρόλου τους, το προσοντολόγιο των ανεπαρκών και χρονικά επισφαλών διορισμών, το νέο καθηκοντολόγιο των εργαζόμενων στο χώρο της ειδικής αγωγής, μέχρι τη συγχώνευση του ΠΤΔΕ Πάτρας με το τμήμα Κοινωνικής Εργασίας του αντίστοιχου ΤΕΙ, διαφαίνεται μια συνολική προσπάθεια επιτάχυνσης της κυβέρνησης για την εναρμόνισή της με τις επιλογές ΕΕ-ΟΟΣΑ-επιτροπών ΟΗΕ.

Απέναντι στο «θέλω να πιστέψω ότι δεν είναι έτσι» στέκεται το ότι «η αλήθεια είναι εκεί έξω». Και πράγματι η αλήθεια είναι εκεί έξω, ασχέτως αν κάποιοι κρατούν μάτια ερμητικά κλειστά. Βρίσκεται στις ανοιχτές/ή και συγκαλυμμένες επιθέσεις διεθνών οργανισμών, που επιδιώκουν να στρατεύσουν ετερόκλιτες δυνάμεις υπέρ τους και να αμβλύνουν αντιστάσεις και αντιδράσεις του εκπαιδευτικού κινήματος, αξιοποιώντας εύηχες/κενές περιεχομένου μεγαλοστομίες που αποκρύπτουν τον πραγματικό στόχο. Στην Ελλάδα, και παρά το γεγονός ότι η ειδική αγωγή και εκπαίδευση αποτελεί τον στόχο των πιο επιθετικών κύκλων του νεοφιλελευθερισμού, επιλέγεται η καμουφλαρισμένη επίθεσή της, γιατί ΑΠΛΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΟΤΙ ΑΝ ΠΡΑΞΟΥΝ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ θα συσπειρώσουν ακόμα μεγαλύτερες δυνάμεις εναντίον τους.

Η περίπτωση ΟΜΩΣ της Πορτογαλίας δείχνει ξεκάθαρα (και στην γειτονιά μας) το μέλλον που επιδιώκουν για την ειδική αγωγή. Με το “All Means All” ( Όλοι σημαίνουν Όλοι) η πορτογαλική κυβέρνηση (ας αναζητηθούν οι πολιτικές συνάφειες/ συγγένειες με την εδώ κυβέρνηση για να πέσουν οι μύθοι), στο προοίμιο του νέου πορτογαλικού νόμου αναφέρει ότι αυτό έγινε έπειτα από 18 μήνες διαβουλεύσεων με συμμετοχή δημόσιων και ιδιωτικών!!! εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, ενώσεων εκπαιδευτικών, ενώσεων γονέων και κηδεμόνων, εκπροσώπων των ατόμων με αναπηρία. Ο νόμος πέρασε την 6η Ιουλίου του 2018 και εντάσσει το σύνολο του μαθητικού πληθυσμού των ειδικών σχολείων στα γενικά σχολεία, χωρίς καμιά εξαίρεση.

Στο σκεπτικό της απόφασης αυτής τονίζεται η επικύρωση της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία του ΟΗΕ καθώς και του προαιρετικού της πρωτόκολλου (και η Ελλάδα το έχει επικυρώσει επίσης), και ειδικότερα του άρθρου 24 που υιοθετεί την ΠΛΗΡΗ ΕΝΤΑΞΗ ως εκπαιδευτική πρακτική. Η μεθόδευση στην περίπτωση της Πορτογαλίας ήταν η ακόλουθη: Η Πορτογαλία στις 20 Μαΐου του 2016 ολοκλήρωσε το πρώτο κύκλο εποπτείας από την Επιτροπή του ΟΗΕ που εποπτεύει την εφαρμογή της Σύμβασης με την έκδοση των Συμπερασματικών Παρατηρήσεων. Η Επιτροπή ασκούσε κριτική στο Νόμο 3/2008, που τροποποιήθηκε από το νόμο 21/2008 στις 12 Μάη 2008. Στον προηγούμενο νόμο περιοριζόταν η έκταση των ειδικών σχολείων, αλλά αυτά δεν καταργούνταν. Η Επιτροπή του ΟΗΕ το 2016 παρατήρησε ότι τα ειδικά σχολεία πρέπει να κλείσουν. Συγκεκριμένα έλεγε: «Η Επιτροπή επισημαίνει επίσης ότι το Κράτος μέλος έχει δημιουργήσει «πρότυπα σχολεία» για κωφούς, τυφλο-κωφούς και μαθητές με προβλήματα όρασης, καθώς και για φοιτητές με αυτισμό, τα οποία θα αποτελούν μια μορφή ρατσιστικού διαχωρισμού (segregation) και διάκρισης» (έγγραφο ΟΗΕ, 20 May 2016, CRPD/C/PRT/CO/1, παράγραφος 44, σελ. 7). Επίσης η Επιτροπή συνιστούσε την εφαρμογή της συμπερίληψης (inclusion) «ΟΛΩΝ των μαθητών με αναπηρίες/δυσικανότητες (disabilities) μέσα στις καθημερινές γενικές τάξεις (ordinary classrooms) (CRPD/C/PRT/CO/1, παράγραφος 45, σελ. 7).

Η κυβέρνηση της Πορτογαλίας επέλεξε στη συνέχεια την πλήρη συμμόρφωση νομοθετώντας την κατάργηση όλων των ειδικών σχολείων, αλλά και σε μεγάλο βαθμό των αντίστοιχων πορτογαλικών Τμημάτων Ένταξης (αναφέρονται μια φορά μόνο στο νόμο ανάμεσα σε άλλες αμελητέες μορφές υποστήριξης). Ο νέος πορτογαλικός νόμος για την ενταξιακή εκπαίδευση (http://allmeansall.org.au/wp–content/uploads/2018/08/DL-54_2018_EN–Version.pdf) απαιτεί επίσης την μεταφορά πόρων από τα υποτιθέμενα ρατσιστικά διαχωριστικά περιβάλλοντα (ειδικά σχολεία) στα γενικά σχολεία. Φαίνεται ότι για ένα διάστημα τα ειδικά σχολεία θα λειτουργούν ως συμβουλευτικά κέντρα. Γενικά ο πορτογαλικός νόμος για την εκπαίδευση χρέωσε από τη σχολική χρονιά 2018-2019 το γενικό σχολείο να καθορίζει, να διαχειρίζεται και να παρέχει σε επίπεδο σχολείου ΟΛΗ ΤΗΝ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΓΙΑ το νέο μαθητικό δυναμικό (αυτό που ήρθε στα γενικά σχολεία από τα ειδικά). Απαιτήθηκε ταυτόχρονα από το γενικό σχολείο η συγκρότηση ομάδων που είναι υπεύθυνες για να καθορίσουν την υποστήριξη του νεοεισερχόμενου μαθητικού δυναμικού με αναπηρία/ή και ειδικές ανάγκες, ανεξάρτητα μάλιστα από το είδος της αναπηρίας. Αξιοποιώντας την αυτονομία των σχολικών μονάδων και την ενεργή εμπλοκή των γονέων στην εκπαίδευση του παιδιού τους, ο νέος νόμος προβλέπει την συμμετοχή των γονέων στις συνεδριάσεις της διεπιστημονικής ομάδας, στην προετοιμασία και αξιολόγηση του επιμέρους εκπαιδευτικού προγράμματος, στην αναθεώρηση του εξατομικευμένου εκπαιδευτικού προγράμματος του παιδιού και την καθολική πρόσβαση των γονέων στον ατομικό φάκελο του παιδιού. Προκρίνει ως μεθοδολογία τον υποτιθέμενο καθολικό σχεδιασμό στη μάθηση και υιοθετεί τις διαφοροποιημένες διαδρομές του προγράμματος σπουδών, καθώς και τη διαρκή πολυεπίπεδη παρακολούθηση και αξιολόγηση των παρεμβάσεων στο πρόγραμμα σπουδών (οι ομοιότητες του πορτογαλικού νόμου με τις αντίστοιχες των ελληνικών είναι πασιφανείς).

Και ενώ στην Πορτογαλία η επίθεση είχε τα χαρακτηριστικά του «δόγματος του σοκ», στην Ελλάδα η προσφιλής διαχρονική κυβερνητική τακτική είναι ο έμμεσος δρόμος της υπονόμευσης και αποδόμησης της ειδικής εκπαίδευσης μέσω της συκοφάντησης των δομών της. Είτε με λασπολογία περί ιατρικοποίησης της ειδικής εκπαίδευσης είτε με ανακατασκευή της ιστορικής πραγματικότητας για το πώς ιδρύθηκαν οι δομές ειδικής εκπαίδευσης, αυτό που στην πράξη κυριαρχεί είναι ο χλευασμός της αναγκαιότητας ύπαρξής της και η υποστήριξη της «πλήρους ένταξης» δομών, μαθητών και εκπαιδευτικών στην γενική εκπαίδευση. Ωστόσο αν η ειδική εκπαίδευση δεν υπήρχε, τότε το μαθητικό της δυναμικό θα βρισκόταν είτε στο σπίτι αβοήθητο είτε θα ήταν το περιθωριοποιημένο κομμάτι της τάξης στα «πίσω θρανία».

Και αυτό θα ήταν ολέθριο, από όποια άποψη και αν το δει κανείς. Γνωρίζουμε ότι η σημερινή κατάσταση στην ειδική αγωγή υπολείπεται κατά πολύ των αναγκών και των δικαιωμάτων (μορφωτικών και κοινωνικών) των μαθητών που υποστηρίζει, υπολείπεται επίσης κατά πολύ των εργασιακών δικαιωμάτων των λειτουργών που την υπηρετούν (ελαστικές εργασιακές σχέσεις, μοίρασμα εκπ/κών παράλληλης στήριξης σε 2 και περισσότερους μαθητές, προσοντολόγιο ανεπαρκών και χρονικά επισφαλών διορισμών, κ.α.). Αυτοί είναι άλλωστε και οι λόγοι (αλλά συνάμα και τα αιτήματα) για την ανάπτυξη των αγώνων των τελευταίων χρόνων.

Ένα είναι βέβαιο: απέχουμε πολύ ακόμα από την ικανοποίηση όλων των μορφωτικών δικαιωμάτων και αναγκών των μαθητών μας.

Η δεύτερη βεβαιότητά μας, πηγάζει από την πεποίθηση που έχουμε ότι το δίκιο είναι με το μέρος μας. ΘΑ ΔΥΣΚΟΛΕΥΤΟΥΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ, ΟΣΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ ΚΑΙ ΑΝ ΨΗΦΙΣΟΥΝ, να τους πραγματοποιήσουν. Είμαστε εδώ, έχουμε το δίκιο και θα το επιβάλλουμε, γιατί πολύ απλά, αν οι σχεδιασμοί τους υλοποιηθούν, τότε οι μαθητές με αναπηρίες/ή και ειδικές ανάγκες θα χάσουν όλα τα δικαιώματά τους στην εκπαίδευση που ικανοποιεί τις ανάγκες τους. Θα βρεθούν στο σημείο ΜΗΔΕΝ. Αυτήν η επιστροφή στο μεσαίωνα ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΑΣ.

Μόνη επιλογή είναι ο δρόμος προς τα εμπρός με την ικανοποίηση ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΜΟΡΦΩΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΑΣ, ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ.

ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΔΙΚΙΟ ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΠΡΑΞΗ

της Ιωάννας Παππά

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου